Ukrayna’yı işgal ettikten dokuz ay sonra, Vladimir Putin Batı’yı parçalamaya başlıyor.
Üst düzey Avrupalı yetkililer, Biden yönetimine öfkeli ve şimdi AB ülkeleri zarar görürken Amerikalıları savaştan servet kazanmakla suçluyor.
Politico’ya konuşan üst düzey bir yetkili “Gerçek şu ki, uyanık bir şekilde bakarsanız, bu savaştan en çok kâr eden ülke ABD çünkü enerji ve silahı daha fazla ve daha yüksek fiyatlara satıyorlar” dedi.
AB ülkelerindeki yetkililer, diplomatlar ve bakanlar tarafından kamuya açık ve özel olarak yapılan kızgın yorumlar, Avrupa endüstrisini mahvetme tehdidi oluşturan Amerikan sübvansiyonlarına karşı Avrupa’da artan öfkeyi dile getiriyor. Kremlin, Batılı müttefikler arasındaki atmosferin zehirlenmesini muhtemelen memnuniyetle karşılayacaktır.
Üst düzey bir AB yetkilisi, ticaret kısıtlamasından kaynaklanan ABD sübvansiyonlarının ve yüksek enerji fiyatlarının AB kamuoyunu hem savaşa hem de transatlantik ittifakına karşı çıkmaya yönlendirme riski taşıdığını savunarak, “Gerçekten tarihi bir kavşaktayız. Amerika’nın birçok AB ülkesinde kamuoyunun değiştiğini fark etmesi gerekiyor.” dedi.
AB’nin baş diplomatı Josep Borrell, Washington’u Avrupa’nın endişelerine yanıt vermeye çağırdı. Borrell, Politico’ya verdiği demeçte, “Amerikalılar – dostlarımız – bizim üzerimizde ekonomik etkisi olan kararlar alıyorlar” dedi.
Son haftalardaki en yüksek gerilim noktası, Brüksel’in açıklamasında belirtilen, AB’yi ticaretten haksız yere uzaklaştıran ve Avrupa endüstrilerini yok etmekle tehdit eden Biden yönetiminin iklim sübvansiyonları ve vergileri oldu. Avrupa’nın resmi itirazlarına rağmen, Washington şimdiye kadar geri adım atma belirtisi göstermedi.
Aynı zamanda, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası yaşanan gelişmeler Avrupa ekonomilerini resesyona sürüklüyor; enflasyon fırlıyor ve enerji arzındaki yıkıcı daralma bu kış elektrik ihtiyacını tehdit ediyor.
AB ülkeleri, Rus enerjisine olan bağımlılıklarını azaltmaya çalışırken, bunun yerine ABD’den gelen gaza yöneliyor – ancak Avrupalıların ödediği fiyat, Amerika’daki aynı yakıt maliyetlerinin neredeyse dört katı. Avrupa ordularının Ukrayna’ya gönderdiği silah yetersiz kaldığından, Amerikan yapımı askeri teçhizat siparişlerinde büyük olasılıkla artış var.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ABD’nin yüksek gaz fiyatlarının “dostça” olmadığını söyledi. Alman Ekonomi Bakanı ise Washington’u daha fazla “dayanışma” göstermeye ve enerji maliyetlerini düşürmeye yardımcı olmaya çağırdı.
AB bloğunun diğer bakan ve diplomatları, Biden hükümetinin iç ekonomik politikalarının Avrupalı müttefikler üzerindeki etkisini basitçe görmezden gelmesinden duydukları hayal kırıklığını dile getirdiler.
AB liderleri geçen hafta Bali’deki G20 toplantısında ABD’deki yüksek gaz fiyatları konusunda Biden’ı ele aldıklarında, Amerikan başkanı meseleden habersiz görünüyordu. Diğer AB yetkilileri ve diplomatlar, Amerika’nın bunun Avrupa üzerindeki sonuçları hakkındaki cehaletinin büyük bir sorun olduğu konusunda hemfikirdi.
Bruegel düşünce kuruluşundan David Kleimann, “Avrupalılar, ön bilgi ve istişare eksikliği konusunda bariz bir şekilde hüsrana uğramış durumda” dedi.
Atlantik’in her iki yakasındaki yetkililer, giderek zehirli hale gelen atmosferin Batı ittifakı için yaratacağı risklerin farkında. AB ve ABD’li diplomatlar, çekişmenin tam olarak Putin’in dileyeceği şey olduğu konusunda aynı görüşe sahip.
Biden yönetiminin devasa vergi, iklim ve sağlık hizmetleri paketi olan Enflasyon Azaltma Yasası (IRA) ile ilgili artan anlaşmazlık, transatlantik ticaret savaşına ilişkin korkuları yeniden siyasi gündemin üst sıralarına taşıdı. AB ticaret bakanları, Brüksel’deki yetkililer Avrupa endüstrilerini çöküşten kurtarmak için acil bir savaş sübvansiyonu planı hazırlığını gündemine taşıdı.
Hollanda Ticaret Bakanı Liesje Schreinemacher, ABD’nin “Enflasyon Düşürme Yasası çok endişe verici. Avrupa ekonomisi üzerindeki potansiyel etki çok büyük.” dedi.
Avrupa Parlamentosu’nun transatlantik ilişkilerde önce gelen isim Tonino Picula, “ABD, ne yazık ki kendine korumacı, müttefiklerine ise ayrımcılık yapan bir iç gündemi takip ediyor” dedi.
Amerikalı bir yetkili, Avrupalı gaz alıcıları için belirlenen fiyatların özel piyasa kararlarını yansıttığını ve herhangi bir ABD hükümet politikasının veya eyleminin sonucu olmadığını vurguladı. Yetkili, “ABD şirketleri Avrupa’ya şeffaf ve güvenilir doğal gaz tedarikçileri oldu” dedi.
Yetkili, çoğu durumda ihracat ve ithalat fiyatları arasındaki farkın ABD’li LNG ihracatçılarına değil, gazı AB içinde yeniden satan şirketlere gittiğini de sözlerine ekledi. Uzun vadeli ABD gaz sözleşmelerinde en büyük Avrupalı pay sahibi olarak Fransız TotalEnergies’i örnek gösterdi.
Bu Amerikan tarafının yeni bir argümanı değil ama Avrupalıları da ikna etmişe benzemiyor. Avrupa Komisyonu’nun İç Pazardan Sorumlu Üyesi Thierry Breton Çarşamba günü Fransız televizyonunda yaptığı açıklamada, “ABD, Atlantik’i geçtiğinde bize gazını dört kat çarpan etkisi ile satıyor. Elbette Amerikalılar bizim müttefiklerimiz… ama bir şeyler ters gittiğinde bunu müttefikler arasında da konuşmak gerekir.” dedi.
Daha ucuz enerji, Amerikan şirketleri için de hızla büyük bir rekabet avantajı haline geldi. Şirletler ABD’de yeni yatırımlar planlıyor ve hatta mevcut işletmelerini Avrupa’dan Amerika’daki fabrikalara taşıyor. Daha bu hafta, önde gelen AB sanayi devlerinden çok uluslu kimya şirketi Solvay, yeni yatırımlar için Avrupa yerine ABD’yi tercih ettiğini duyurdu.
ABD MÜTTEFİK Mİ DEĞİL Mİ?
Enerji anlaşmazlıklarına rağmen, Washington, Enflasyon Azaltma Yasası kapsamında yeşil endüstrileri desteklemek için 369 milyar dolarlık bir endüstriyel sübvansiyon planı açıklayana kadar Brüksel tam bir panik moduna girdi.
Bir AB diplomatı, “Enflasyon Düşürme Yasası her şeyi değiştirdi. Washington hala müttefikimiz mi, değil mi?” dedi.
Biden için iklim yasası, tarihi bir başarı. ABD’li bir yetkili, “Bu sıfır toplamlı bir oyun değil. İklim yasası, pastayı temiz enerji yatırımları için büyütecek, bölüşmeyecek.” dedi.
Ancak AB bunu farklı görüyor. Fransa dışişleri bakanlığından bir yetkili, teşhisinde net olduğunu belirterek, “Bunlar rekabeti bozacak ayrımcı sübvansiyonlar” dedi.
AB, Avrupa endüstrisinin Amerikan rakipleri tarafından yok edilmesini önlemek için büyük bir sübvansiyon baskısına karşılık vermeye hazırlanıyor. Alman Parlamento Üyesi Reinhard Bütikofer, “Bu ilişkide ticari konularda sürünen bir güven krizi yaşıyoruz” dedi.
Fransız milletvekili Marie-Pierre Vedrenne, “Bir noktada kendinizi savunmanız gerekiyor. Güç çatışmaları dünyasındayız. Bilek güreşi yaptığınızda kaslı değilseniz, hem fiziksel hem de zihinsel olarak hazır değilseniz kaybedersiniz.” dedi.
Perde arkasında, Amerikan savunma sektörüne akan para konusunda da artan bir rahatsızlık var.
ABD, savaşın başlamasından bu yana 15.2 milyar dolardan fazla silah ve teçhizat tedarik ederek Ukrayna’ya açık ara en büyük askeri yardım sağlayıcı oldu. AB Yüksek Temsilcisi Borrell’e göre, AB şimdiye kadar Ukrayna’ya yaklaşık 8 milyar avroluk askeri teçhizat sağladı.
Avrupalı üst düzey bir yetkiliye göre, bazı gelişmiş silahların yeniden stoklanması, tedarik zincirindeki ve çip üretimindeki sorunlar nedeniyle yıllar alabilir. Bu, ABD savunma sanayisinin savaştan daha da fazla kâr sağlayabileceğine dair korkuları körüklüyor.
Pentagon, silah ve teçhizata yönelik artan talepleri karşılaması için müttefiklerden gelen baskılar arttıkça, silah satışlarını hızlandırmak için şimdiden bir yol haritası geliştiriyor.
Başka bir AB diplomatı ise, Amerikalıların “silahlardan kazandıkları paranın”, benzinden” kazandıkları tüm paradan “biraz fazla” olabileceğini anlamalarına yardımcı olabileceğini savundu.
Kaynak: Politico .
İçerik Timetürk.com’a aittir
