Fransız Yeni Dalgası’nın (Nouvelle Vague) en tesirli isimlerinden Jean-Luc Godard, “Breathless”, “Contempt”, “Pierrot le Fou”, “Masculin Feminin” üzere sinemaların yer aldığı uzun soluklu sinema macerasının akabinde, 2021 yılında yaptığı açıklmasında direktörlük seyahatinin sonuna yaklaştığını açıklamıştı.
IndieWire’ın haberine nazaran sanal olarak düzenlenen Kerala Milletlerarası Sinema Şenliği için gerçekleştirilen 85 dakikalık söyleşide Godard, son iki projesinin akabinde direktörlükten emekli olacağını doğrulamıştı.
Ünlü direktörün halihazırda geliştirme evresinde olan iki senaryosu bulunuyor. 90 yaşındaki Godard planlarına dair şu sözleri kullanmıştı:
“İki senaryo yazarak sinema hayatımı, evet direktörlük hayatımı noktalayacağım. Sonra, ‘Hoşçakal sinema’ diyeceğim.”
Yeni Dalga akımı içinde Godard’ın yanı sıra François Truffaut, Jacques Rivette, Eric Rohmer ve Claude Chabrol üzere isimler de sayılabilir. Godard en son 2018’de Cannes Sinema Şenliği’nde “The Image Book” sinemasının gösterimini yapmıştı.
Daha evvel yaptığı öbür bir açıklamada koronavirüs pandemisinin çalışmalarına tesirinden bahseden direktör şu sözleri kullanmıştı:
“Etkisi olacak ancak direkt değil. Virüs hakkında kesinlikle bir yahut iki sefer konuşulmalı. Beraberinde getirdiği her şeyle birlikte virüs bir irtibat biçimidir. Bu onun yüzünden öleceğimiz manasına gelmese de onunla pek de düzgün yaşayamayabiliriz.”
JEAN-LUC GODARD KİMDİR?
1930 yılında İsviçre kökenli Fransız orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak Paris’te doğdu. Babası kendine ilişkin bir kliniği olan bir tabip, annesi ise İsviçre’nin tanınmış bankacı ailelerinden birisinin kızıydı. II. Dünya Savaşı sırasında İsviçre’de yaşadı, 1940’ların sonuna yanlışsız ailesi boşanınca Godard etnoloji (budunbilim) okumak için 1949 yılında Sorbonne Üniversitesine girdi. Bu vakit dilimi boyunca Cineclub ve Cinemateque e katıldı. Godard Yeni Dalga Akımı’nı alevlendiren insan olarak bilinen Andre Bazin ile burada tanıştı.
YENİ DALGA
“Nouvelle Vague” (Yeni Dalga), klasik Fransa sinema trendinden farklı bir sinema biçimini kullanan, belirli bir fikir üzerinde birleşip buna nazaran sinema çeken genç bir direktör kümesinin oluşturduğu bir akımdır. Yeni Dalga içinde sayılabilecek direktörler Jean-Luc Godard, François Truffaut, Jacques Rivette, Eric Rohmer ve Claude Chabrol’dür. 1959 yılında eşzamanlı olarak çektikleri sinemalarda verdikleri bildiri birebirdir: “Herkes sinema direktörü olabilir.”
Godard, Erich Rohmer ve Jacques Rivette ile “Cahiers du Cinéma”‘yı çıkardı, birebir vakitte sinema ile ilgili makaleler de yazmaya başladı. Bir iki kısa sinema denemesinin akabinde 1960 yılında birinci uzun metrajlı sineması Serseri Aşıklar’ın (A Bout de Souffle) çekimini tamamladı.
SİNEMA SERÜVENİ
Serseri Aşıklar (1960), Haftasonu (1967), Bir Artı Bir (1968) bu periyodun eserleridir. Bu devirde Godard deneysel çalışmalar yapmış, o günlerin önde gelen felsefi görüşlerine bilhassa varoluşçuluk üzerine inşa edilmiş sinema tezlerini göz önüne almıştır. Tüm bu deneyler (örneğin tekrar tanımlanan senaristlik, Bertolt Brecht teorisinin sinematik uygulanması, klasik montaj biçiminin reddedilmesi, kamera ve ses sisteminin deneysel olarak farklı biçimlerde kullanılması) çağdaş sinemanın olasılıklarını genişletmiştir. Godard, bu devirde sinemalarında irtibat kopukluğu içindeki çağdaş insanın farklı ömür biçimlerini, akıldışı toplumsal sistemleri, politik tartışma ve olayları mevzu almıştır.
Godard o periyotta yükselen Maoculuk’tan etkilenmiş, burjuva sinema sistemi için sinema yapmayı reddetmiştir. Godard, periyodun Maoist öğrenci önderlerinden Jean-Pierre Gorin ile Dziga Vertov Grup’u kurarak, Gorin ile birlikte o devirdeki siyasal görüşlerinin çerçevesini çizen bir dizi sinema çekmiştir. Bu periyot ‘Dziga Vertov Stage’ olarak isimlendirilir ve 1969 imali Le Gai Savoir ile 1972 imali Tout Va Bien sinemaları ortasındaki vakti içine alır. Küme ismini, sınıf çatışmasını tahlil eden ve montajı devrimci bir biçimde kullanmaya çalışan ünlü Rus direktör Dziga Vertov’dan almaktadır.
Sonraki periyotta, Godard kendisini çağdaş dünyadan ayırıp, Grenoble isimli küçük bir kente yerleşti ve “Eşsiz bir politik sinemanın yalnızca kendi ailesine göstereceği bir sinema olacağı” inancı ile görüntü çalışmalarına odaklandı. Bu devir, Anne-Marie Miéville ile subjektif görüntü çalışmaları yaptığı görüntü yapım stüdyosu’SonImage Sinema Company’ ismine ithafen ‘SonImage Dönemi’ olarak isimlendirilmektedir. Godard dikkatini görüntü yoluyla birçok beşerle yaygın bağlantı kurma imkânına verdi ve politik ideolojiden çok genel olayları ve insanların tecridini işledi.
SON ÇALIŞMALARI
1979 yılında Godard ticari sinema dünyasına tekrar geri dönmüştür. Bu periyotta çektiği sinemaların karakteristik özellikleri ortasında bir uygunluk ve ortak hissede bulmak kolay değildir. Godard bu periyotta yeni bir felsefik yaklaşımla farklı sinematik deneyler yapmaya, insan varoluşunun ve bazen de dinî duyumun en derinlerine inmeye çabalamıştır.
FİLMOGRAFİ
Opération ‘Béton’ (1954)
Une femme coquette (1955)
Charlotte et Véronique, ou Tous les garçons s’appellent Patrick (1959)
Serseri Aşıklar (A Bout de Souffle), 1960
Küçük Asker (Le Petit Soldat), 1960
Kadın Bayandır (Une femme est une femme), 1961
Hayatını Yaşamak (Vivre sa Vie), 1962
Jandarmalar (Les Carabiniers), 1963
Nefret (Le Mépris), 1963
Çete (Bande a Part), 1964
Evli Bir Bayan (Une Femme Mariée), 1964
Alphaville, 1965
Çılgın Pierrot (Pierrot le Fou),1965
Erkek Dişi (Masculin Féminin), 1966
Amerikan Malı (Made in USA), 1966
Onun Hakkında Bildiğim İki Üç Şey (Deux ou trois choses que je sais d’elle), 1967
POLİTİK DEVİR FİLMLERİ
Çinli Kız (La Chinoise), 1967
Haftasonu (Weekend), 1967
Şen Bilgi (Le Gai Savoir), 1968
Diğerleri Üzere Bir Sinema (Une Sinema Comme les Autres), 1968
Bir Artı Bir (One Plus One), 1968
Bir Amerikan Sineması (One Amerikan Move), 1968
İngiliz Sesleri (British Sounds), 1969
Pravda, 1969
Doğu Rüzgarları (Vents d’Est), 1969
İtalya’daki Gayretler (Luttes en Italie), 1969
Zafere Kadar (Jusqu’a la Vitoire), 1970
Vladimir ve Rosa (Vladimir et Rosa), 1971
Her şey Yolunda (Tout va bien), 1972
Jane’e Mektup (Letter to Jane), 1972
Détective (Dedektif), 1984
Soigne ta Droite (Sağını Kolla),1987
Nouvelle Vague (Yeni Dalga), 1990
For Ever Mozart (Daima Mozart), 1996
Eloge de l’Amour (Aşka Övgü), 2001
FİLMİN İÇİNDE VİDEO
Burada ve Her yerde (Ici et Ailleurs), 1974
İki Numara (Numéro Deux), 1975
Nasıl Gidiyor? (Comment Ça Va?), 1976
TELEVİZYON
Altı Sefer İki: Bağlantı Üzerine ve Altına(Six Fois Deux: Sur et Sous la Communication), 1976
Dere Zirve Fransa/İki Çocuk (France Tour Détour/Deux Enfants), 1977-1978
SENARYO, EL YAZMALARI, DENEMELER…
Kaçan Kurtulur – Hayat (Sauve Qui Peut – La Vie), 1979
Çile (Passion), 1982
Adı Carmen (Prenom Carmen), 1982
Selam Meryem (Je Vous Salue Marie), 1983
Filmden sonra video
Çile Sinemasının Senaryosu (Scénario du Sinema Passion), 1982
Freddy Bauche’a Mektup (Lettre a Freddy Bauche), 1982
Film yerine video
Grandeur et Décadence d’un Petit Commerce de Cinéma, 1986
Meetin’ WA, 1987
King Lear, 1987
FİLM, SİNEMA, İMAJLAR ÜZERİNE
Soft and Hard: Conversation Between Two Friends on a Hard Subject, 1986
Puissance de la parole, 1988
On s’est tous défilé, 1988
Histoire(s) du cinéma, 1988
Le Rapport Darty, 1989
L’Enfance de l’Art (How Are The Kids), 1990
