Hilal SARI
Para piyasaları ABD Merkez Bankası’nın faiz oranlarını yıl sonu itibariyle yüzde 4,25-4,5 seviyelerine yükseltmesini fiyatlıyor. Bunun manası Fed’in eylül, kasım ve aralık toplantılarında toplam 200 bps faiz artırımı yapacak olması. Birçok ekonomist ‘yumuşak iniş’ ihtimalinin giderek azaldığına işaret ederken, doların Fed’den gelecek iletileriyle daha da güçlenmesini bekliyor.
100 bps artırıma yüzde 20 mümkünlük biçiliyor
Doların 6 para ünitesi karşısındaki performansını izleyen dolar endeksi TSİ 17:14 itibariyle 110,263 seviyesine kadar yükseldi ve 20 yılın tepesinden uzaklaşmıyor. Fed’den beklentilerin üzerinde 100 bps bir artırım gelmesi durumunda endeksin 20 yılın doruğu olan 110,786 seviyesini de aşabileceği belirtiliyor. Rabobank, ING, Goldman Sachs ve birçok kuruluşun resmi öngörüsü 75 bps’lik bir artırım lakin para piyasalarında 100 bps’lik bir artırıma da yüzde 20 talih veriliyor.
“Avrupa’da odak merkezler değil görünüm”
Ukrayna savaşının bilhassa Euro Bölgesi ve İngiltere’de güç krizini derinleştirmesi ise euro/dolar paritesi ve Avrupa para üniteleri için sorun olmaya devam ediyor. İsveç Merkez Bankası sürpriz 100 bps faiz artırımıyla bile kronu euro karşısında güçlendiremedi. ING parabirimi analisti Francesco Pesole “Şaşırtıcı değil, Avrupa paraları ve merkez bankası siyasetleri ortasındaki temas inceliyor, piyasa giderek güç ve büyüme görünümüne odaklanıyor” değerlendirmesini yaptı. Euro/dolar paritesi de ekonomik temellerdeki bozulma nedeniyle 1’in üzerine çıkmakta zorlanıyor.
“Dolar/yen 145’i de aşacak”
Japonya’da merkez bankasının (BoJ) gevşek siyasetlerini bırakması beklenmiyor. JP Morgan Tokyo’dan bir stratejist “Dolar/yen eninde sonunda 145’i de görecek lakin bunun suratı Fed’in ne kadar şahin olacağına bağlı” diyor.
Fed faizi %5’e kadar yükseltecek
Ayrıca Rabobank’ın da ortalarında olduğu kimi finans kuruluşları, mevcut tedarik şoklarının yumuşaması halinde bile ücret-fiyat sarmalının enfl asyonu besleyeceği görüşünde. Bu da bankaya nazaran Fed’in faiz oranlarını 2023’ün birinci çeyreği itibariyle yüzde 5’e kadar yükseltmesiyle sonuçlandıracak. Banka Fed’in 2024’ten evvel rastgele bir faiz indirimi yapmasının ise mümkünlük dahilinde olmadığı görüşünde.
Almanya’da iflas dalgasından tasa ediliyor
Doğalgaz ve elektrik maliyetlerinin ifl as dalgası bile getirebileceği öngörüleri yapılan Almanya’da üretici enflasyonu ağustosta beklentilerin çok üzerinde yüzde 7,9 aylık artışla, görünümü biraz daha bozdu. Beklenti aylık artışın temmuzdaki yüzde 5,3’ten yüzde 1,5’e gerilemesiydi. Yıllık ÜFE güçlü yükselişe bağlı olarak yüzde 45,8’le tarihi rekoruna ulaştı. Beklenti yıllık ÜFE’nin yüzde 37,2’den yüzde 37,5’e yükselmesiydi.
Ağustos itibariyle Almanya’nın güç enflasyonu yüzde 139 seviyesinde ve tuvalet kağıdı üreticisi Hakle üzere güç ağır üreticiler iflas başvurusu yapmaya başladı. Şirket yöneticileri “Elektrik ve doğalgaz fiyatları o denli süratli arttı ki, maliyetteki artışları tüketicilere tıpkı süratte yansıtmak mümkün değildi” açıklaması yaptı. Reuters’daki bir habere nazaran Hakle’ninkine misal ifl as müracaatlarında ağustostan bu yana bir sıçrama yaşandı. IWH İktisat Enstitüsü datalarına nazaran ağustosta 718 alman şirket iflas etti – evvelki yıla nazaran yüzde 26’lık bir artış.
Enstitü iflasların eylülde yüzde 25, ekimde ise yüzde 33 artacağını öngörüyor. Almanya ayrıyeten ülkenin en büyük güç ithalatçısı Uniper’i ulusallaştırıyor ve hükümet Finlandiyalı Fortum’un şirketteki payını 8 milyar Euro’ya satın almayı planlıyor. Güç Euro Bölgesi’nin cari fazlasını da temmuzda cari açığa çevirdi. Haziranda 3,24 milyar euro cari fazla veren Euro Bölgesi, artan güç maliyetleri nedeniyle 10,1 milyar euro cari açık verdi.
