Şebnem TURHAN
Tepetaklak olan pay senedi piyasaları yine toparlanma gayreti içinde. Dün yeniden güne negatif başlangıç yapan bankacılık endeksinde İş ve Halkbank’ın pay geri alımları öne çıkarken uzmanlar çalkantıda dalga uzunluğu küçülerek istikrar arayışının süreceğini lisana getirdi. Pay senedi piyasasında sular durulmuyor. 13 Eylül’den bu yana düşüş trendini devam ettiren dün piyasa aktörlerinin argümanına nazaran büyük bir alıcının girmesiyle nefes alan Borsa İstanbul endeksleri dün tekrar satışla karşı karşıya kaldı. Teminat tamamlama daveti evvelki günlerdeki 1.5 milyar lira düzeyinden dün 861.8 milyon liraya gerilerken bugünden itibaren ise daha düşük teminat oranları uygulanacak. Piyasa aktörleri ve regülatörler durumu tahlile ulaştırabilmek için çalışmalarını sürdürürken edinilen bilgiye nazaran tahlil teklifleri de ilgili kurumlara iletiliyor. Bankalar ise kendi imkanları dahilinde pay geri alımlarıyla çıkış yolu arıyor.
Hisse geri alımları devreye girdi
Halkbank’ın 29 Ağustos 2018’de açıkladığı lakin hiç kullanmadığı pay geri alım programı çerçevesinde evvelki gün 8.85 milyon lira nominal fiyat karşılığı 72.5 milyon lira fiyatında pay geri alımı yaptı. Rastgele bir geri alım programı olmayan İş Bankası paylarında ise İş Bankası A.Ş. Munzam Sandık Vakfı devreye girdi ve bankanın paylarında 8,00-8,19 TL fiyat aralığından 5 milyon adet alım gerçekleştirdi. KAP’a yapılan açıklamada, alım sonrası vakfın İş Bankası sermayesindeki oranın yüzde 37,262’den yüzde 37,312’ye çıktığı belirtildi. Vakıfbank’ın da 17 Mart 2020’de azamî 100 milyon adet hisse satın alma için açıkladığı ve 14 Ekim 2021’de 39 milyon adetlik alım yaptığı bir geri alım programı bulunuyor. Lakin banka şimdi bunu kullanmadı. Analistler iki bankanın geri alım atılımının yatırımcıya hisseyi savunduklarının göstergesi olduğunu ve teminat tamamlama davetlerinde da bir nebze rahatlama yaratabileceğini belirtti. Bankaların pay geri alımına başlaması, Takasbank’ın teminat güncellemesinin akabinde dün birinci süreçler tekrar satış dalgasıyla yapıldı. BİST100 güne yüzde 0,25 düşüşle 3 bin 269 puandan başlarken, bankacılık endeksinde düşüş yüzde 1’i aştı. Açılışla birlikte TSKB, İş Bankası, Garanti Bankası paylarında düşüş yaşandı. Son devirde soluksuz düşüş yaşayan ve devre kesici uygulanan Vakıfbank, Halkbank, İş GYO, Şekerbank ve TSKB payları de dün gün içinde hem devre kesiciye uğradı hem de kaybını sürdürdü. Bankacılık endeksi günü yüzde 3,99, BiST100 endeksi ise yüzde 0,97 düşüşle tamamladı. Öte yandan Garanti Bankası’nın ana hissedarı İspanyol BBVA’nın CEO’su Onur Genç, BBVA payının yüksek enflasyon nedeniyle Türkiye konumunun cezalandırıldığını lakin Türkiye’de uzun vadeli potansiyel gördüklerini belirtti. Uzmanlar çalkantılı seyrin sürmesini beklediklerini lakin dalga uzunluğunun yavaş yavaş küçüleceğini lisana getirirken piyasanın istikrar bulma uğraşında olduğunu kaydetti.
VİOP’ta açılış seansı uygulaması başlıyor
Her ne kadar son devirde yaşananlarla direkt ilgisi olmasa da Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) açılış seansı uygulaması yarın dereye giriyor. Borsa İstanbul tarafından 2 Haziran’da duyurulan ve 23 Eylül’de devreye alınmasının planlandığı bildirilen VİOP’ta açılış seansı uygulaması için gerçekleştirilen testler tamamlandı. Borsa İstanbul açıklamasında uygulamanın, daima müzayede seansı öncesinde süreçlerin tek fiyat yolu ile gerçekleşeceği açılış seansı biçiminde yapılacağı belirtilerek, “23 Eylül’den itibaren VİOP’ta hali hazırda 09.30’da başlayan olağan seanstan evvel tüm vadeli süreç ve opsiyon kontratları için 09.20 ile 09.25 ortasında 5 dakikalık buyruk toplama, 09.25 ile 09.30 ortasında da 5 dakikalık eşleştirme kısımlarından oluşan açılış seansı uygulanacak” tabirleri kullanıldı. Açıklamada, hisse vadeli süreç ve opsiyon mukavelelerinde seans kapanışının da tam iş gününde 18.10’dan 18.15’e, yarım iş gününde 12.40’dan 12.45’e uzatılacağı belirtildi. Açılış seansı uygulamasıyla VİOP’ta, seans açılışında görülmesi beklenen fiyat oynaklıklarının azaltılması ve daha faal fiyat oluşumu sağlanması amaçlanıyor.
Tekrar yaşanmaması için tedbir istiyor
Takasbank datalarına nazaran teminat tamamlama davetleri evvelki gün 861.8 milyon liraya geriledi, bugünden itibaren ise azaltılan oranlar teminat tamamlama davetlerinin da düşmesine yol açacak. Teminat oranlarındaki düşüşün güç durumdaki yatırımcılar ve kurumlar için bir rahatlama sağlayabileceğini kaydeden bilgi veren kaynaklar lakin tekrar bu türlü bir durumun yaşanmaması içinse kurumların ziyanı ödemesi gerektiği görüşünde. Mevzuya yakın bir kaynak, gelecek devirlerde pay senetleri piyasasında bu üslup ziyanlarla karşı karşıya kalınmaması bu adımın gerekli olduğunu lisana getirirken bir öteki bankacılık dalı kaynağı da nakdi uzlaşmanın öne çekilmesi durumunda arbitraj fonların ve hazinesinde pay opsiyonu fiyatlayanların büyük ziyanla karşı karşıya kalacağına işaret etti. Ayrıyeten böylesi durumlarda yükseliş sırasında da regülatörlerin devreye girmesi gerektiğini söyleyen kaynaklar, Bloomberg’e evvelki gün bir yetkilinin verdiği geriye dönük inceleme yapılacağı açıklamalarının da kıymetli olduğuna dikkat çekti.
