AB’ye bağlı Avrupa Yolsuzlukla Mücadele Ofisi’nin, Avrupa Sınır ve Sahil Güvenliği Ajansı’na (Frontex) ilişkin hazırladığı rapor kamuoyuna sızdı. 129 sayfalık metinde, AB Komisyonu’na bağlı Frontex’in, Yunanistan’ın Ege’deki göçmenleri geri itmesine göz yumduğu belirtildi. Ölümden kaçan kadın ve çocukların sistematik olarak şişme botlarla açık denize bırakıldıkları, Frontex’in ise bunu örtbas ettiği kaydedildi.
YUNANİSTAN’IN ENGELLEMEDE KULLANDIĞI BOTLARIN PARASI DA AVRUPA’DAN
Gizli ibareli raporda, vicdanları kanatan örnek olaylara da yer verildi. 2020 yılında 30 umut yolcusunun Türk karasularına itilmesini filme alan Frontex uçağının ‘tanık’ durumuna düşmemek için bölgeden uzaklaştığı aktarıldı. Engellemelerde kullanılan Yunan sahil güvenlik teknelerinin finansmanında AB kaynaklarının kullanılması da ‘Avrupalıların vergileri yasa dışı uygulamalara alet ediliyor’ eleştirileriyle karşılandı.
KATİL: KOMŞU MAKTÜL: GÖÇMEN TANIK: AVRUPA
AB Komisyonu’na bağlı Avrupa Yolsuzlukla Mücadele Ofisi’nin hazırladığı gizli rapor sızdırıldı. Atina’nın Ege’de göçmenleri ölüme itmesine Avrupa Sınır ve Sahil Güvenliği Ajansı’nın göz yumduğu ortaya çıktı.
Avrupa Birliği’nin sınır koruma ajansı Frontex’in, sığınmacıların Türk karasularına yasa dışı şekilde geri itilmesi konusunda Yunanistan ile kasıtlı ve sistematik olarak iş birliği yaptığı iddia edildi. Basın kuruluşları Le Monde, Lighthouse Reports ve Der Spiegel, AB’nin Yolsuzlukla Mücadele Ofisi’nin (OLAF), Frontex’in Yunanistan ile iş birliği yapmasına ilişkin soruşturmasının raporunu ortaya çıkardı. Raporda Frontex’in, Yunanistan’ın geri itmelerini örtbas ettiği ve AB parlamentosuna bilinçli olarak bu konuda yalan söylediği ifade edildi. Frontex görevlilerinin, yasa dışı geri itmelere tanık olduklarında bile Yunan yetkililerin tepkisini çekmemek amacıyla eylemleri bildirmediği aktarıldı. Raporda “Frontex’in görevlendirdiği personel, Yunan makamlarının karşılık vermesinden korktuğu için olaylar, resmi kanallar aracılığıyla bildirilmedi” ifadesi yer aldı. Der Spiegel’e göre, AB Komisyonunun göç ve insan haklarından sorumlu komisyon üyesi Margaritis Schinas’ın Yunanistan için hareket ettiği öne sürüldü. Öte yandan, Schinas’ın yakın zamanda Yunan Sahil Güvenlik’in geri itmeler yaptığına dair somut bir kanıt olmadığını iddia ettiği belirtildi. OLAF, Frontex hakkında Ege’de göçmenlerin geri itilmesi ile taciz ve görevi kötüye kullanma gibi suçlamalar nedeniyle soruşturma başlatmıştı.
Raporda Frontex’in Yunanistan’ın sığınmacılara yönelik yasa dışı geri itme uygulamalarını görmezden gelerek aktif yardım sağladığı belirtildi. Frontex’in, Yunan sahil güvenliğinin geri itme uygulamalarını bilinçli olarak görmezden geldiği, hatta 2020 Ağustos ayındaki bir olayda 30 sığınmacının Türk karasularına doğru itilmesini filme alan Frontex’e ait uçağın, müdahale etmek yerine tanık konumuna düşmemek için bulunduğu bölgeden çekildiği bildirildi.
129 sayfalık raporda, sığınmacıların sistematik olarak şişme botlar ve can kurtarma salları ile açık denize bırakıldıkları, Frontex’in Yunanistan’ın insan hakları ihlallerinden oldukça erken dönemde haberdar olmasına rağmen vakaları örtbas ettiği kaydedildi. En az altı vakada rol alan Yunan sahil güvenlik teknelerinin finansmanında AB kaynaklarının da kullanıldığı, dolayısıyla Avrupalı vergi mükelleflerinin parasının yasa dışı uygulamalara alet edildiği belirtildi.
Spiegel, raporun, Frontex Başkanı Fabrice Leggeri’nin Nisan ayındaki istifasında rol oynadığını savundu. Daha önce de çeşitli medya kuruluşları ve insan hakları örgütleri Yunanistan’ın Ege’deki insan hakları ihlallerine dair çeşitli haber ve raporlar yayımlamış, ancak Yunanistan iddiaları reddetmişti. Yunanistan Göç Bakanı Nikos Mitarakis, raporla ilgili kendisine yöneltilen soru üzerine raporun sadece özetini okuduğunu söyledi ve “Özette Yunanistan’a dair doğrudan bir suçlama yer almıyor. Sınırlarımızı koruma hakkına sahibiz. AB’nin de dış sınırlarını koruma hakkı var” iddiasında bulundu.
AB Komisyonu Anitta Hipper, Yunan makamlarıyla çalışmalarda sahada da ilerleme kaydettiklerini belirterek Yunanistan’a varan sığınmacılar için güçlü bir gözlem sistemi kurulmasına yönelik yeni yasal düzenlemeye işaret etti. Hipper, bu tür uygulamaların önüne geçmek amacıyla 31 insan hakları gözlemcisinin görevlendirdiğini bildirdi.
Öte yandan Türkiye öncesi Yunanistan’ı ziyaret eden Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, konunun eksiksiz ve kararlı bir şekilde aydınlatılmasını talep ederek “AB, insan haklarına sınırlarda da riayet edilmesini garantilemek zorundadır. AB dış sınırlarını korumak zorunda olsa da her sınırın bir kapısı bulunmak zorundadır ve Avrupa değerleri dış sınırlarımızda da geçerli olmalıdır. Görmezden gelirsek değerlerimiz de Akdeniz sularına gömülür” diye konuştu.
‘CAN SALI’NDA CAN VEREN ONLARCA UMUT YOLCUSU
Kamu Denetçiliği Kurumu “Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu” hazırladı. Haziranda açıklanan 494 sayfalık raporda 50 farklı çeşitte geri itme uygulaması yapıldığı, 18 ayrı hak ihlalinin tespit edildiği belirtildi. Raporun “Yunanistan Tarafından Yapılan Geri İtme Uygulamaları” bölümü, Türk askerleri ve sahil güvenlik görevlilerinin ifadeleriyle başlıyor. Raporda, Türk askerleri, gruplar halinde her bir botta 10’a yakın kişi olacak şekilde geri itmelerin yaşandığını, kayıt altına alınmaktan korktukları için de Yunan görevlilerin siyah giysiler giyip yüzlerini kar maskeleriyle kapattıklarını dile getiriyor. Raporda, “Bunun nedeni, icra edilen faaliyetlerin insan haklarına ve uluslararası hukuk kurallarına aykırılık teşkil ettiğini bildiklerinden kimliklerini saklama gayreti. Tüm göçmenlerin para ve değerli eşyalarına el koyuyorlar. Artık bu durum başlı başına bir kazanç kapısına dönmüş durumda” ifadeleri yer alıyor. Raporda ‘can salı’ adı verilen, deniz kazalarında suyun ortasında birkaç saat hayatta kalmayı sağlayan botun Yunanistan Milli Savunma Bakanlığı tarafından ihaleye çıkılıp kalitesiz ve dayanıksız şekilde yaptırıldığı, batacağı daha başından bilinen botlara mültecilerin sayıca fazla doldurularak ölüme terk edildiği belgeleriyle anlatıldı. “Geri itme uygulamaları neticesinde hayatını kaybeden toplam düzensiz göçmen sayısı incelendiğinde, 2021’de 61, 2022’de 31 Mayıs itibariyle 36, toplamda ise 97 düzensiz göçmenin donarak ve boğularak hayatını kaybettiği tespit edilmiştir. Elde edilen resmi verilere göre, 2020’de 17 bin 245, 2021’de 16 bin 497, 2022’de ise 31 Mayıs itibariyle 7781 düzensiz göçmenin geri itildiği görülmektedir. 2020’den 31 Mayıs 2022’ye kadar olan süreçte toplam 41.523 düzensiz göçmenin geri itildiği tespit edilmiştir” denildi.
ATİNA GERİYOR BERLİN DİYALOG ÖNERİYOR
Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, CNN International’da katıldığı canlı yayında yine Türkiye’yi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı hedef aldı. “NATO’nun ve Avrupa’nın isteyeceği son şey, Güneydoğu Avrupa’da bir başka istikrarsızlık kaynağı” diye konuşan Miçotakis, Türkiye’yle sorunları gidermek istediklerini savundu. Uluslararası hukuka bağlı kalarak farklılıkları giderebileceklerine inandıklarını kaydeden Miçotakis “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni Osmanlıcı revizyonist fantezileri canlandırmak yerine kötü giden Türk ekonomisini canlandırmaya odaklanarak halkına daha iyi hizmet edeceğine inanıyorum” dedi. Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou, hafta başında Türkiye’yi Ege ve Akdeniz’de ‘saldırgan tavır sergilemek’le suçlamıştı. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ise Ankara ziyareti öncesinde gittiği Atina’da Türkiye ve Yunanistan arasındaki gerilime değinerek “NATO ülkeleri aralarındaki sorunları diyalog yoluyla çözmeli” mesajı verdi. Önce Miçotakis ile ardından mevkidaşı Nikos Dendias ile görüşen Baerbock, NATO içindeki çatışmanın Rusya’nın tam olarak istediği şey olduğunu belirterek diyalog mesajını Türkiye ziyaretinde de tekrarlayacağını söyledi.
