Türk mutfağının sevilen lezzetleri arasında yer alan lahmacunda ilçelere göre fiyat değişimi dikkat çekti. Bağcılar’da 15, Sultanahmet’te ise 40 liraya kadar olan fiyatlardaki değişimi ucuz satan esnaf ‘kira ve eleman gideri’ olarak yorumlarken, pahalıya satanlar ucuz lahmacunda tavuk etinin lohusa şerbetiyle renklendirilerek kullanıldığını iddia etti.
Aradaki fiyat farkından şikayetçi olan esnaf Emir Koca, “Hile karıştırmasa 10 liraya, 15 liraya lahmacun satamazlar. Mesela tavuk etini kıyma olarak çekip, lohusa şerbetiyle kırmızı et haline getirebilirler. Soya kullanabilirler” derken, ucuza lahmacun satan Hüseyin Erdem de, “Fiyat farkı kiradan, elemanından, giderinden kaynaklanıyor. 50 bin lira kira veren ona göre fiyat koyuyor. Ben 5 bin lira kira veriyorum. Bizim aynı satmamız mümkün olamaz” diye konuştu. Fiyat tarifeleriyle ilgili dikkat çeken farkı sorduğumuz İstanbul Lokantacılar Esnaf Odası Başkanı Sayit Karabağlı ise, sınıflandırma üzerinden fiyatlandırma yaptıklarına, alt sınırın 15 üst sınırın ise 30 lira olduğuna dikkat çekti. Karabağlı, kendilerine bağlı işletmelerin denetiminin gerçekleştiğini, farkların büyük çoğunluğunun kira giderlerinden olduğunu söyledi.
Avcılar’daki bir işletmede 25 yıllık esnaf olan Emir Koca, “Lahmacunun bugünkü fiyatı 25 lira oldu. Maliyet artışlarında yüksek artış olduğu için 11-12 liralık fiyatlar bugün 25 liraya mal oluyor. 10-15 liraya lahmacunun olmasının mümkünatı yok. Maliyetlerin olduğu yerde bizim bile kar marjlarımız eskisi gibi değil. Biz birinci sınıf malzeme kullanıyoruz. Baklavalık, böreklik un ile lahmacun yapıyoruz. Balıkesir’den büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar kullanıyoruz. Hile karıştırmasa 10 liraya, 15 liraya lahmacun satamazlar. Mesela tavuk etini kıyma olarak çekip, lohusa şerbetiyle kırmızı et haline getirebilirler. Soya kullanabilirler. Bu şekilde 12-13 liraya satış yapabilirler. Bakanlıkların, ilgili kurumların gerekli önlemleri alması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Esenyurt’ta 20 yıldır esnaf olan Nesim Korkusuz da, “Fiyatı 30 ile başlıyor. Bazı yerlerde değişiyor. 35’e de satan var, 15’e de satan var. Burada 20 liraya satılıyor. Şu anda kurtarmıyor ama satılıyor. En fazla 3-5 kazanılıyor. Maliyet çok şu anda. Ucuza satanlar malzemeyi yerinden alıyor olabilir. Şu anda maliyet çok fazla. Dükkan çok satarsa bu şekilde karşılar” dedi.
Tavuk taşlığı kullananlar var
Fatih Sultanahmet’te 30 yıldır esnaf olan Reşat Çelik de, “Ortalama iyi bir lahmacun 40 lira ve üzeri olabiliyor. Merdiven altı dediğimiz kısımlarda et yerine başka şeyler kullanılarak daha ucuza mal edip, öyle satıyorlar. Normal ortalama bir lahmacun 30-40 lira arasında olması lazım. Et yerine tavuk taşlığı dediğimiz kısmı kullanıyorlar. Böbrek yağı dediğimiz yağlardan kullanıyorlar. İyi bir lahmacunu fiyatı belirliyor. Yerine göre fiyatlar yükseliyor. Sultanahmet gibi bir yerde kiralar çok yüksek. Fiyatlar da bu orantıda olması lazım” diye konuştu.
“Maliyet düşsün diye halden alıyoruz”
Beşiktaş’taki işletmede çalışan Emrah Sotu ise, “Bir lahmacun ortalama 23 lira. Fiyatlar bir hafta içinde değişebiliyor. Sürekli değiştirmek zorunda kalıyoruz. Et fiyatları, un fiyatları, eleman fiyatları, kiraların da çok etkisi oluyor. Lahmacunun kalitesini fiyatı belirliyor. En ucuz lahmacun verebilecek yerlerden biriydik. Bizde şu an 23 lira kurtarıyor, daha aşağısı kurtarsaydı ondan verirdik. Dana döş kullanarak yapmaya çalışıyoruz. Domatesi, biberi ve soğanı maliyeti düşsün diye halden alıyoruz” ifadelerini kullandı.
“Fazla kira verenle aynı satmamız mümkün değil”
Bağcılar’daki bir restoranın işletmecisi Hüseyin Erdem de, “Ortalama 20 lira arasında değişiyor. Ben 15 liraya satıyorum. 15 liraya kurtarmıyor ama elimizdeki müşterileri kaçırmamak için o fiyattan veriyoruz. Fiyat farkı adamın kirasından, elemanından, giderinden kaynaklanıyor. 50 bin lira kira veren ona göre fiyat koyuyor. Daha düşük kira veren, daha az eleman çalıştıran adam biraz daha ucuz tutup kurtarıyor. Ben 5 bin lira kira veriyorum. Meydan tarafında daha fazla kira veriliyor. Bizim aynı satmamız mümkün olamaz. Malzemenin temiz ve hijyenik olmasına dikkat ediyorum. Ortalama bir lahmacuna giden malzeme her yerde aynı. Sadece sırf etten lahmacunun tadı olmaz, yağlı olması lazım. Kuzu boşluğu, dana döş veriyoruz. Her yerde olan lahmacun bu. Bendeki de bu. Ortaköy’de yapan da aynı malzemeyi kullanıyor. 100 lira, 200 lira lahmacuna veren de var. O da onların vicdanına kalmış” diye konuştu.
Bir dükkanda lahmacun yiyen Barış Çelik, “İlk önce etin kalitesine ve lezzetine bakarız. Bakınca zaten kendisini belli ediyor. Fiyatı ikinci planda, önce kaliteli olmalı ve ne yediğimizi bilmeliyiz. 10 liraya lahmacun olmaz. Etin kilosu zaten ne kadar olmuş. İçinde ne olduğunu bilmiyoruz. Bilmediğimiz yerlerden de lahmacun yemeyiz” dedi.
Mustafa Doğan da, “Lahmacunu çocukluğumdan beri seviyorum. Böyle temiz ve hijyenik bir yer bulamazsınız. Fiyat olarak da uygun. Öncelikle hizmet ve hijyen önemli. Fiyat açısından da uygun, verdiğim fiyata değer bir lahmacun. Fiyatlar değişik olabilir ama bence tat aynı” diye konuştu.
