Başkomutan ‘ün, “Ordular, birinci amacınız Akdeniz’dir. İleri!” buyruğuyla Türk ordusu 9 Eylül 1922 sabahı İzmir’e girdi. Türk ordusunun İzmir’e girişiyle birlikte, 3 yıl 3 ay 24 gün süren Yunan işgaline son verildi.
Türk ordusunun kazandığı bu zafer, Mudanya Ateşkes Antlaşması’na giden süreci başlattı. Türkiye, Mudanya Ateşkes Antlaşması’ndan sonra 24 Temmuz 1923’te Lozan Barış Antlaşması’nı imzalayarak bağımsızlığını kazandı.
İZMİR’İN KURTULUŞU NE VAKİT VE NASIL OLDU?
Türk ordusu tarafından 26 Ağustos 1922’de başlatılan Büyük Taarruz, ‘nın son safhası idi. Kesin sonuç 5 gün içinde elde edildi; 30 Ağustos 1922’de Başkomutan Mustafa Kemal Paşa ordulara bir bildiri yayımlayarak tarihi, “Ordular, birinci amacınız Akdeniz’dir. İleri!” buyruğunu verdi ve 2 Eylül’de Uşak’a girildi. Dumlupınar Meydan Muharebesi’nde kendisinin de haberdar olmadan Yunanistan Küçük Asya Ordusu’nun Başkomutanlığı’na getirilmiş General Nikolaos Trikupis tutsak edildi.
Türk birlikleri, İzmir’e yanlışsız süratle ilerledi. Yunan birlikleri ve Rum siviller Anadolu’dan çekildiler. 9 Eylül 1922 sabahı Ahmet Zeki Beyefendi komutasındaki 2. Süvari Fırkası, akabinde Mürsel Paşa komutasındaki 1. Süvari Fırkası birlikleri İzmir kentine girdi. Akabinde 5. Süvari Kolordusu Kumandanı Mirliva Fahrettin Paşa, komutasındaki birliklerle saat 10.00’da İzmir’e girdi.
İkinci Tümen’in öncülüğünü yapmakla görevlendirilen Dördüncü Alay Kumandan Yardımcısı Yüzbaşı Şerafettin Bey’in komutasında yaya olarak en önde giden sekiz er, Bornova’dan Halkapınar’a ilerleyişi sırasında Punta’daki Tuzakoğlu fabrikasına yaklaştıkları sırada fabrika pencerelerinden ani bir ateşe uğramıştır. Bu olayda 4 asker hayatını kaybetti ve çabucak orada defnedildiler. İzmir’in kurtuluşu sırasında can veren askerlerin isimleri şöyledir: Akşehirli Bekiroğlu Mehmet, Antalyalı Ömer oğlu Hakkı (Sarıarslan), Nevşehirli Ahmet oğlu Seyit Mehmet ve Nevşehirli Ahmet oğlu Ahmet.
İZMİR’İN KURTULUŞU’NUN TARİHÇESİ
Konak’a ulaşmayı başaran Şerafettin Beyefendi, Hükümet Konağı önünde göğsüne isabet eden mermilerle yaralanmıştı lakin Konağa girip balkona Türk bayrağını dikebildi. Hükümet Konağı’na bayrağın dikilmesinin çabucak akabinde Yüzbaşı Zeki komutasındaki süvari birliği Hükümet Konağı’nın çabucak sağında yere alan ve günümüze ulaşmayan Sarıkışla’ya, Üsteğmen Arif ve Grup Kumandanı Celal Beyefendi ile Yedeksubay Besim Efendi’nin de Kadifekale’ye bayrağı çekmesi ile İzmir’in işgalden kurtuluşu ilan edilmiş oldu.
Birinci Süvari Tümeni Kumandanı Mürsel Paşa bir Fransız harp gemisi telsizi vasıtasıyla, İzmir’e girildiğini Ankara’ya bildirdi. Belkahve’den tarihi günü izleyen Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, yanında Fevzi ve İsmet Paşalar olduğu halde, 10 Eylül sabahı İzmir’e girdi ve Fahrettin Paşa ile buluşarak doğruca Hükümet Konağı’na gitti. Konağın balkonundan, başarıyı millete mal eden kısa bir konuşma yaptı.
Mustafa Kemal Paşa’nın ordulara 1 Eylül 1922’de verdiği tarihi buyrukla başlayan ve 18 Eylül 1922 tarihine kadar yapılan ‘Takip Harekatı’ ile bütün Batı Anadolu’daki Yunan askerleri, Türk hudutları dışına çıkarılmıştır. Takip Harekatı’nın muvaffakiyet ile sonuçlanması sayesinde İzmit bölgesinden İstanbul Boğazı’na, Balıkesir bölgesinden Çanakkale Boğazı’na kadar Türk ordusu için hayati ehemmiyet taşıyan başka stratejik maksatlar de İtilaf Devletlerinin işgalinden, olaysız olarak ve barış yoluyla kurtarılmıştır. Türk ordusunun kazandığı bu zafer, Mudanya Ateşkes Antlaşması’na giden süreci başlatmış; Türkiye, Mudanya Ateşkes Antlaşması’ndan sonra 24 Temmuz 1923’te Lozan Barış Antlaşması’nı imzalayarak bağımsızlığını kazanmıştır.
İZMİR’İN KURTULUŞU BİRİNCİ NE VAKİT KUTLANDI?
İzmir’in kurtuluşuyla ilgili birinci miting ve kutlama Ankara’da 10 Eylül 1922 tarihinde devlet erkanı ismine Heyet-i Vekiliye reisi Rauf Bey’in iştiraki yapıldı. 9 Eylül günü, bu tarihten itibaren ‘İzmir’in Kurtuluş Bayramı’ olarak kutlandı. Günümüzde İzmir’in Düşman İşgalinden Kurtuluş Günü olarak kutlanır.
