DÜNYA, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde, 81 vilayetteki oda ve borsa liderleriyle iktisadın nabzını tutuyor. “Başkanlar Konuşuyor” söyleyişisinin bu haftaki konuğu Tekirdağ Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Cengiz Günay ve Tekirdağ Ticaret Borsası Lideri Osman Sarı, DÜNYA’nın problemlerini yanıtladı.
Dünyanın en büyük Derin Deşarj Projesi 2023’te tam olarak hayata geçiyor
CENGİZ GÜNAY / TEKİRDAĞ TİCARET VE SANAYİ ODASI BAŞKANI
Tekirdağ, coğrafik avantajıyla öne çıkan bir kent. İstanbul üzere bir metropole bir saat uzaklıkta. Bulgaristan ve Yunanistan’a yani Avrupa Birliği’ne (AB) tekrar bir saat uzaklıkta. Tekirdağ iktisadını, dört ana başlıkta inceleyebiliriz. Bunlar; sanayi, tarım, turizm ve lojistik. Karma bir üretim desenine sahibiz. Fakat tüm üretim teknolojilerimiz Türkiye ortalamasının üstünde. Dokuma, cam, metal, elektrik elektronik, kimya son vakitlerde sıhhatle alakalı ilaç endüstrinde ön plana çıkıyor. Türkiye’nin 10 değerli sanayi kentinden biriyiz.
Tekirdağ’da endüstrileşme ile ilgili kıymetli atak 1970’li yıllarda başlıyor. Asıl suratını ise 1990’lı yıllarda yakalıyor. Şu anda geldiğimiz noktada kentimizde üretim yapan fabrika sayısı 3 bin 200 civarında. Endüstrileşme hoş bir şey fakat yanında atık su ve endüstriyel atıklar ile çevresel bir düzensizlik başladı. Bu sayede Tekirdağ Valiliği ve biz endüstriciler bir çalışma yaptık. Derin Deşarj Projesi’ni hayata geçirdik. Bu kapsamda 8 yeni sanayi bölgesi oluştu. Buradaki emel sistemsiz olan endüstrinin takip edilebilir bir sistem içerisine sokulması, böylece sanayi üretimimin ya da atıkların denetim edilebilir bir yapıya büründürülmesiydi. Birebir vakitte toprak yapımıza da sahip çıkmış olduk. Süreç devam ediyor. Derin Deşarj kısmen çalışıyor. Bu yılın sonu, 2023’ün başlarında oransal manada derin deşarj görevini gerçek manada yapmaya başlayacak. Birtakım OSB’lerde eksiklerimiz var. Onları da tamamlama uğraşı içindeyiz. Bu çok değerli bir proje, Kendi konusunda dünyanın en büyük projelerinden biri. Elbette, sanayicilerimize aşikâr bir maliyet de getiriyor lakin toprağımızı, suyumuzu gelecek kuşaklara sağlıklı bir halde bırakma sorumluluğumuz var.
HAYRABOLU’NA BİR OSB GELİYOR
Tekirdağ OSB’yi 2013’te kurduk. Kentin merkezinde. Süleymanpaşa’da da bir OSB kuracaktık. Ancak çevrecilerin açtığı davayı kaybettik. Artık yeni bir projemiz var. Bu hususta uzlaşma içindeyiz. Tekirdağ Valiliği, Büyükşehir, Süleymanpaşa Belediyesi ve odamız olmak üzere 4 kamu kurumu birlikte çalışıyoruz. Lokasyon olarak Süleymanpaşa – Hayrabolu yolu üzerinde olacak. Tekirdağ’da şu anda 14 OSB ve 1 Avrupa Hür Bölgesi var. Özgür bölgede yerimiz yok. Son periyotta pek çok memleketler arası şirketin yatırımını çektik. Resmi ihracat sayımız 2.7 milyar doların üzerinde. Fakat merkezleri burada olmayan pek çok firma var. Gerçek ihracat sayımız 8 milyar 55 milyon dolar. Bu sayı ile Tekirdağ, Türkiye’nin ihracatta birinci 7 kentinden biri. İhracat burada gözükmediği için vergileri bu kente dönmüyor. Meğer etraf başta olmak üzere merkezi hükümetten daha çok yatırım alabilirdik. Daha adaletli bir paylaşım için bir düzenleme yapılmasını bekliyoruz.
Tekirdağ, büyümesiyle, çalışan sayısıyla, üretici firma sayısı ile Türkiye’nin geleceğine güç verecek en değerli kentlerinden biri. Bunu da yavaş yavaş hissettiriyoruz. Biliyorsunuz en son Samsung, Tekirdağ’da bir yatırım yaptı. Binin üzerinde bireye istihdam sağlayıp, elektronik ve telefon üretecek. Bunun sebepleri aşikâr, biraz evvel 4 ana başlıkta incelerken lojistik dedik. Tekirdağ’ın çok büyük bir lojistik avantajı var. Deniz yolumuz, limanlarımız var… Karayolları, demiryolları, etraf yollarımız mevcut, Çorlu’da da havaalanımız var. Fakat ihtisaslaşmış bir dal ile oluşturamadık. Sektörel bazda ihtisaslaşmış bir OSB bizi daha yeterli yerlere götürür diye düşünüyorum.
ÜÇ IRMAĞIN SUYU İÇİN PROJE
İklim değişikliği ve buna bağlı göç konusu çok kıymetli. Hem ziraî üretim hem de endüstrinin gereksinim duyduğu su için kapalı alan havza sulama sistemini kurmak zorundayız. Arda, Tunca ve Meriç ırmaklarımız var. Her yıl yaklaşık 10 milyar metreküp su Ege Denizi’ne dökülüyor. Biz bu suyu Trakya bölgesinde yani Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ’da kapalı sistem ile dolaştırabilsek tarımla alakalı hem bir yılda 3’üncü eser alma bahtımız olur, verimliliğimizi artırmış oluruz, hem de 400 metre düzeylerine düşmüş olan endüstrinin su gereksinim sağlarız. Bu süper bir proje. Yıllardır bunu söylüyoruz fakat bir türlü hayata geçirilmesini sağlayamadık. Tekirdağ’da ziraî yerlerin fakat yüzde 6-7’si sulanabiliyor. Kırklareli ve Edirne’de oran biraz daha yüksek, sanırım Edirne’de yüzde 30’larda. Elbette bu projeyi bilim insanları çok yeterli biliyorlar. Bu üç kentin tarım yerlerinin yüzde 60’ı sulanabilir hale gelmiş olsa inanılmaz bir yarar sağlanır. Köylü, köyüne geri döner. Bu proje ile biliyorsunuz kışın Yunanistan’dan salınan suların yarattığı taşkınların da önüne geçilir. Bir hazinenin üzerinde oturuyoruz.
Ayçiçeğinin yüzde 35’ini, kanolanın yüzde 60’ını biz üretiyoruz
OSMAN SARI / TEKİRDAĞ TİCARET BORSASI BAŞKANI
Tekirdağ, uzun bir müddet İstanbul’un gölgesinde yaşadı. Bütün tedarikleri İstanbul’dan yaptık ancak son 10 yıldan beri bunu kırmış durumdayız. Bir de 40 bin öğrencisiyle üniversitemiz büyük fark yaratıyor. Kentimizin en kıymetli geçim kaynaklarından biri tarım. Pandemi bunu bize daha uygun öğretti. Tekirdağ, tahıl üretiminde Türkiye’nin birinci 5 kentinden biri. Ayçiçeğinin yüzde 35’ini üretiyoruz. Kanolada yüzde 60’la Türkiye birincisiyiz. Bu manada ülkemize fevkalade derecede katkı sağlıyoruz. Ari hayvan varlığımız da değerli bir dayanak. İhraç edilen unun yüzde 25’i buradan gidiyor. Çiftçimize düzgün tarım uygulamaları ve teknolojik yenilikler sunuyoruz. Türkiye ortalaması buğday randımanı 300 kilo civarında, Tekirdağ’ınki de 600 kilo. Sayılar da bunu öne çıkarıyor.
İKLİM SERALARI BİR AN EVVEL HAYATA GEÇMELİ
İklim değişikliği ve bu yüzden yaşanan sellerle tüm dünya gayret ediyor. Son yağmurlarda Kapıkule’de pasaportu uzattığımız cama kadar su geldi. Biliyorsunuz iki tarafı da dere. NASA, kimi bilgileri açıklıyor. ABD’de yaşanan ıstıraplar yüzünden tüm dünyada mısır ve soya kaybı var, keza Brezilya da o denli. Avrupa’da geçen ay yaşanan sıcaklardan ötürü yaz bitkilerinde harikulade derecede randıman kaybı olacak. Biz de bu iklim değişikliğini görüyoruz. O yüzden bir proje üzerinde çalıştık. İklim Gerilim Seraları. Lakin enflasyon ve maliyetler arttı. Örnek veriyorum; 1000 liralık proje birden teğe 3 bin liraya çözülmez hale geldi. Artık bu projeyi nasıl hayata geçirebileceğimizle alakalı, borsamız, üniversitemiz, kalkınma ajansımız ile daima birlikte düşünüyoruz. Ayrıyeten bir de Kuraklık İklim Merkezi yapmamız lazım. Konya ve Erzurum bunu yapıyor. Bu seralarda kurak havada ya da üstü kapatıldığında buğdayın, arpanın ne reaksiyon verdiğini görebiliyoruz. Büsbütün üstünü açıp soğuğu vurup ne hale geldiğini görüyoruz. İklim seralarının çok süratli olarak devreye girmesi, buradan çıkartacağımız çeşitler ile yolumuza devam etmemiz lazım. Mesela Avrupa mesela Meksika, kuraklığa karşı yeni hibrit çeşitler geliştiriyor. Bu hususta bakanlığımızı yanımızda görmek istiyoruz.
ASYAPORT BİZİ AVRUPA’YA BAĞLIYOR
Bir de denizimiz var. Tekirdağ denize bakmış, deniz Tekirdağ’a bakmış… Yani yıllarca bir gelişim sağlamamışız. İstavrit geçerken, istavrit, palamut geçerken palamudu yakalamışız. Lakin deniz yalnızca bu türlü bir şey değil. Bilhassa Asyaport Limanı bize denizin ehemmiyetini bir kere daha gösterdi. Orası büsbütün devreye girdiği vakit lojistiğin ne kadar kıymetli olduğunu ve kente ekonomik katkısını daha güzel görebileceğiz. Dileyim ki Asyaport’ta 2 bin 500 kişi çalışsın. Yalnızca alanda 1000 tane vasıta çalışır. Bu da 1000 sürücü demek. Bu özelliğimizi yeni keşfettik. Kentimizi ve tüm Türkiye’yi Avrupa’ya taşıyabilecek kabiliyete sahibiz. Hasebiyle bundan alacağımız hisse her geçen gün artacak, bizim büyüklüğümüzü de artıracak.
TRAKYA BAĞ ROTASI GELİBOLU’NA KADAR UZANIYOR
Tekirdağ TSO Lideri Cengiz Günay ile Tekirdağ TB Lideri Osman Sarı, İdare Şurası Liderimiz Hakan Güldağ, Genel Koordinatörümüz Vahap Munyar, Yazı İşleri Müdürümüz Handan Sema Ceylan’ın sorularını yanıtladı. Liderler; Tekirdağ üzümünün kıymetine dikkat çekerek, şunları söylediler: “Tekirdağ’da yaklaşık 400 bin dönüm üzüm bağı var. 70’e yakın firma üretim yapıyor. Atatürk’ün talimatı ile Tekirdağ’da kurulmuş bir Bağcılık Enstitüsü var. Fransa’nın Bordeaux’su şarap sanayisinin merkezi olarak bilinir. Bizim enstitümüzde orada olmayan sayıda, 1500 çeşit üzüm genimiz var. Biz de Trakya Bağ Rotası’nı oluşturduk. Buradan Gelibolu’ya kadar uzanıyor. Maalesef sulamayı düzgün yapamadığımız için çeşitlerimizi kaybediyoruz.”
