Mehmet Hanifi GÜLEL / İSTANBUL
TMO’nun çeltik fiyatlarında yüzde 200’lük artış açıklamasından sonra, özgür piyasada işlenmemiş natürel pirinç fiyatları yükselmeye başladı. Piyasada işlenmemiş natürel pirinç fiyatlarında yüzde 22,4’e varan oranlarda artış yaşandı. Kelam konusu fiyat artışlarının kısa müddette raflara yansıması bekleniyor. Çeltik dışında son bir ayda fasulye fiyatında yüzde 15,3, mercimek fiyatında da yüzde 10,8 artış görüldü.
Piyasayı etkileyen faktörlerin başında açıklanan alım fiyatlarının olduğunu kaydeden Reis Besin İdare Heyeti Lideri Mehmet Reis, devletin çiftçiyi desteklemek açısından çeltik fiyatlarında yüzde 200 yakın bir fiyat artışa gittiğine işaret ederek, “Devlet buğday, fasulye ve çeltikte çiftçiyi şad edecek fiyatlar açıkladı. Nihayetinde fiyat açıklandığı vakit geçen seneye oranla esasen piyasada bir artış kelam konusuydu. Örneğin fasulyede yaklaşık 20 lira civarında bir tavan fiyat açıklandı ve geçen yıla oranla yüzde 155 artış kelam konusu. Keza kırmızı mercimekte de birebir biçimde geçen yıl kilosu 5 lira olarak açıklandı. Bu yıl ise evvel 14 lira daha sonra 15 liraya yükseltildi” dedi.
Hasadın yüzde 5’i yapıldı
Şu an çeltikte şimdi yüzde 5 hasat yapıldığını aktaran Reis, eserin daha yüzde 95’nin hasat edilmediğini ve sevindirici olanın Türkiye’de ekilen tüm bölgelerde şu ana kadar bitkisel gelişimin son derece âlâ olduğunu söyledi. Randımanların da geçen seneye nazaran güzel olduğuna dikkat çeken Reis, “Ekim alanları geçen yıla nazaran yüzde 5 eksik görünse de ekilişler, randımanıyla geçen yılki ölçü kadar çeltik alımı yapılacağı iddia ediliyor. Bu yıl varsayımı olarak yaklaşık 1 milyon ton rekolte bekleniyor. Bunun pirinç karşılığı da yaklaşık 650 bin ton. Bu iç tüketim için kâfi değil lakin periyot stokları ve ithal edilen eserlerle pirinç konusunda rastgele bir sorun olmayacağını söz edebilirim” diye konuştu.
Piyasanın seyri hasattan sonra aşikâr olacak
Şu an çeltik fiyatının piyasada 16 liraya kadar çıktığını anlatan Reis, natürel pirinç fiyatlarının Gönen baldosunda 27 liraya ve Osmancık tiplerinde 22,5 ile 23,5 liraya çıktığını belirtti. Piyasanın seyrinin 1,5 ay içinde eserlerin hasat edildikten sonra belirli olacağını söz eden Reis şöyle konuştu: “Devletin vermiş olduğu taban fiyat, bence fiyat istikrarını oluşturmanın ötesinde çiftçinin seneye eser ekebilmesini sağlayacak. Bu, mercimekte, fasulyede ve nohutta da bu türlü oldu. Fasulye için bu sene biraz kritik. Bize alandan gelen bilgilerde fasulyede varsayımdan daha fazla ekim yapıldığı söz edebilirim. Fasulye ithalatında yüzde 19 gümrük vergisi var. Ayrıyeten ihracat yasağı var. Fasulyede fiyat artışlarının daha fazla üst gitmemesi için bir an evvel gümrük vergisi düşürülmesi lazım. Bunda da telaşlı olmak gerekiyor. Her ülke hangi ülkenin ne kadar ürettiğini yakından takip ediyor. Dünya fiyatları da buna nazaran artabiliyor. Bunun dışında ziraî üretimde sanayi, tüketim ve güvenlik stokunun hesabını yaparak üretim planlanmalı.”
“Piyasa kendini regüle ediyor”
TMO’nun açıkladığı fiyatların âlâ olduğunu kaydeden İpsala Ziraat Odası Lideri Hüseyin Darcan, çeltikte fiyat artışının rekolteye bağlı olduğunu belirtti. Darcan, “Burada dünya fi yatları da kıymetli ve dünyada herkes her yere ulaşabiliyor. Son devirde pirinçteki fiyat artışı TMO’nun verdiği fiyatlarla alakalı bir durum ve piyasa da ona nazaran kendini regüle ediyor. Çiftçi bu fiyatla da gelecek yıl ekim yapmaya devam eder. Biz çiftçi olarak da fiyatlar dan memnunuz” dedi. Bunun dışında bölgede ayçiçeği fiyatında büyük problem olduğunu tabir eden Darcan, şunları kaydetti: “Ayçiçeği fiyatları bir türlü düzelmedi ve üretici düşünceli bir süreç yaşıyor. Çekirdeğin tonu 10 ile 10,5 bin lira ortasında bulunuyor. Çorum üzere yerlerde 8 bin 500 liraya kadar düştü. İthalata gelen yüzde 10’luk vergi, fiyatın 10,5 TL düzeylerinde kalmasını sağladı, ancak yetersiz. Bu oranın yaklaşık yüzde 20 düzeyine çıkarılması gerekiyor. En düşük fiyatın 13 ile 13,5 lira olması gerekiyor. Devletin takviyesi konusunda da çabalıyoruz lakin daha bir sonuç alamadık.”
İçerik Dünya gazetesine aittir
