Çevre Bakanı Kurum ‘İlk Meskenim Birinci İş Yerim’ projelerine altı günde 3 milyon 466 binden fazla müracaat yapıldığını açıkladı. Kayıtların 31 Ekim’e kadar devam edeceğini hatırlattı. Vatandaşlar konut hayaliyle kamu bankalarına koştu lakin projeye ait muhakkak başlı soru işaretleri hala bir cevap bulmadı. Taksitlerle ilgili kuşkularla birlikte toplumsal medyada 2019’daki projeyi işaret eden kullanıcılar ‘Bu defa de birebiri olur mu’ kaygısını lisana getirdi.
‘İŞLETMECİ KONUTU İŞLETSİN KONTRAT SONUNDA OTURANA DEVRETSİN’
Tartışmalar sürerken KARAR muharriri Uğur Emek, Kamu Özel İşbirliği projelerini işaret etti. Emek “Şehir hastaneleri modeline emsal biçimde işletmeciler konutları yapıp işletsin, Kontrat sonunda da oturanlara devretsin. Bütçeden yıllık 90 milyar lira bu konutlara kira olarak ödensin” dedi. Telaşların arttığı devirde gündeme taşınan teklif takviye buldu. Milyonların başındaki soru işaretlerinin Hazine garantisiyle giderilebileceği vurgulandı.
BARİ BİR GARANTİ DE MUHTAÇLIK SAHİBİ İÇİN VERİLSİN
Çevre Bakanı Kurum ‘İlk Meskenim Birinci İş Yerim’ projelerine altı günde 3 milyon 466 binden fazla müracaat yapıldığını açıkladı. Ama proje ile ilgili yaşanan problemler tartışmaları da beraberinde getirdi. 2019’da yapılan projeler akıllara gelirken ‘ya konutlar bitmezse’ kaygısı başları karıştırdı. Muhalefet ve uzmanlar ise soru işaretlerine tahlil önerisi sundu: “İhaleleri alacak müteahhitlere de Hazine’den gelir garantisi verilsin. Proje yarım kalmasın.”
Dar gelirli birey yahut ailelerin konut sahibi olması için hayata geçen toplumsal konut projesinde soru işaretleri bitmiyor. Kira öder üzere konut sahibi olmayı bekleyen gereksinim sahipleri, ödeme ayrıntılarını görünce başlar karıştı. Milyonlarca kişi tarafından merakla beklenen TOKİ toplumsal konut projesinin ayrıntıları Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanmıştı. 14 Eylül tarihinde başlayan müracaatların akabinde, projeye ağır müracaat yapıldığı görüldü. Erdoğan’ın açıkladığı ayrıntılara nazaran, 81 vilayet ve tüm ilçelerde 2023-28 yılları ortasında 500 bin toplumsal konut, 250 bin konut hedefli arsa, 50 bin iş yeri yapılacak. Belirlenen taksit meblağları her sene memur maaşı artırımına nazaran, ödemeler artacak. Öte yandan yapılan projeyle ilgili en büyük telaşlarda biri de ‘ya meskenler bitmezse’ tasası. Yaklaşık 3 yıl evvel 2019 yılında yapılan çekilişler sonucunda hak sahipleri belirlenmiş ihaleler de yapılmıştı. Ama artan maliyetlerden dolayı 2019’daki toplumsal konut projesinde taksitler ödenmeye devam etse bile müteahhitlerin iş bıraktığı biliniyor. 2023 yılında teslim edilmesi beklenen proje daha temelden öteye gidemedi. Muhalefet ve uzmanlar ise tıpkı meseleyle karşılaşamamak için Hükümet’e teklifte bulundu. “Köprüler üzere ihaleleri alacak müteahhitlere de Hazine’den gelir garantisi verilsin. Maliyet artışları karşılansın, proje yarım kalmasın” denildi.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu geçtiğimiz günlerde “Parayı topluyorsun, herkes sıraya girdi, parayı yatırdı. Kurayı 6 ay sonra çekeceksin. Kurada çıkmazsa ne olacak benim hakkım?” diye sordu. Kılıçdaroğlu “Yarın müteahhit, ‘Ben yapmıyorum. Demire, çimentoya artırım geldi’ dese ne olacak? Beşli çeteye garanti veriyorsun. ‘Müteahhitlere makul seviyede kâr elde edilecek halde garanti ver. Bu beşerler terk etmesinler, işi bitirsinler’ dedim” tabirlerini kullandı. “Son devirlerde TOKİ’nin Ankara, İstanbul, Şanlıurfa, Bilecik, Bingöl ve daha birçok vilayetteki ihaleleri iptal oldu. Zira müteahhitler ihaleye girmiyor. Sen de ben de biliyoruz bu toplumsal konut projesiyle gayesini Erdoğan. Fakat ben bu işin başarılı olmasını istiyorum” diye konuştu.
KARAR muharriri Prof. Dr. Uğur Emek de tartışmalar sürerken, Kamu Özel İşbirliği projelerini işaret etti. Emek “Şehir hastaneleri modeline emsal formda işletmeciler konutları yapıp işletsin, mukavele sonunda da oturanlara devretsin. Bütçeden yıllık 90 milyar lira bu konutlara kira olarak ödensin” dedi. Dertlerin arttığı periyotta gündeme taşınan teklif dayanak buldu. Milyonların korkusunun Hazine garantisiyle giderilebileceği vurgulandı.
BAŞVURULAR 31 EKİM’E KADAR ALINACAK
14 Eylül – 31 Ekim 2022 tarihlerinde müracaat yapılacak. E-Devlet Müracaatları 28 Ekim 2022 tarihinde sona erecek. Müracaat evrakları; E-devletten müracaat yapanlar için, yapılan kura sonucunda hak sahibi kabul edilen şahıslardan mukavele evresinde temin edilecektir. Banka aracılığı ile müracaat yapanlar kategorisine nazaran; engelli/emekli/genç/diğer durumu kanıtlayan evrak ile ikamet/nüfus/gelir/yaş koşullarının belgelenmesi istenecek.
PROJE İLİ HUDUTLARI İÇİNDE 1 YIL İKAMET İSTENİYOR
TOKİ aracılığıyla inşa edilecek konutlara, iş yerlerine ve konut yerlerine, proje ili hudutları içerisinde en az 1 yıl ikamet eden yahut proje vilayet nüfusuna kayıtlı, kendisi, eşi ve velayeti altındaki çocukları üzerine ülke hudutları içinde tapuda kayıtlı konutları bulunmayan, daha evvel TOKİ aracılığıyla konut satın almamış 18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşları başvurabilecek. Müracaat için hane halkı gelirinin İstanbul için net 18 bin, başka kentlerde ise 16 bin liranın altında olması gerekecek. Hane halkı geliri müracaatçının kendisi, eşi ve velayetleri altındaki 18 yaş altı çocuklarının toplam geliri dikkate alınarak hesaplanacak.
UĞUR EMEK: ‘BÜTÇEDEN YILLIK 90 MİLYAR LİRA KİRA OLARAK ÖDENSİN’
Uğur Emek köşesinde şu bilgilere yer vererek tekliflerini sıraladı: “Gelir garantisini KÖİ projelerinden biliyoruz. Bu projelerde verilen garanti meblağı yaklaşık 160 milyar dolara yakındır. 2021 yılında işletmede olan projelere bütçeden yaklaşık 5 milyar dolar gelir garantisi ödendi. Yani bugünkü kurlarla 90 milyar lira. 2022’nin birinci 8 ayında kur muhafazalı mevduata 160 milyar lira ödendi ve şirketlere 20 milyar lira vergi avantajı sağlandı. Toplumsal Konut Projesi’nin iddiası maliyeti 900 milyar liraymış. Kent hastaneleri modeline misal biçimde işletmeciler konutları yapsınlar ve işletsinler. İşletme mühletince konutların bakım tamiratını da üstlensinler. Kontrat mühleti sonunda konutları oturanlara evre etsinler. Bütçeden yıllık 90 milyar lira da bu konutlara kira olarak ödensin. Fakirler da bedavaya otursun.”
‘5’Lİ ÇETELERE VERDİĞİNİZ GARANTİLERİ BURADA DA GÖRELİM’
Kemal Kılıçdaroğlu’nun “Hazine garantisi ver. Destekleyeceğiz” demesi üzerine Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum “Sayın Kılıçdaroğlu, İşiniz zor! Ne Cumhuriyet tarihinin en büyük konut projesini açıktan destekleyebiliyorsunuz, ne topyekûn reddediyorsunuz. Siz isteseniz de istemeseniz de; bu konutları yapacağız. Birinci temelleri Allah’ın müsaadesiyle ekim ayı prestijiyle atıyoruz. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan bu konutların anahtarlarını vatandaşlarımıza armağan edecek. Milletimize şimdiden iyi, uğurlu olsun” paylaşımını yaptı. Bunun üzerine CHP Genel Lider Yardımcısı Seyit Torun Kurum’a reaksiyon gösterdi. Torun “Sn. Kurum, Genel Liderimize laf söylemek senin uzunluğunu aşar” dedi. Kılıçdaroğlu’nun davetini tekrarlayan Torun, “Sen ‘asgari fiyatlı konut almak istiyorsa borç alsın, ek işte çalışsın’ diyen atanmış bir bakansın. Biz toplumsal konutları destekliyoruz. Ancak sizin garanti vermeden seçim yatırımıyla milleti aldatmanıza sessiz kalmayız. Evet, vatandaşın hakkını savunanların işi zordur. Lakin ucuz pazarlamacı üzere her gün fiyat artırıp, milletten para toplamak kolaydır. Samimiyseniz 5’li çetelere verdiğiniz garantileri toplumsal konutlar için de verin, daha uygun şartlar sunun” tabirlerini kullandı.
BAŞVURU SAYISI 3.5 MİLYONA ULAŞTI
Öte yandan Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, müracaat sayısıyla ilgili son durumu duyurdu. Kurum, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, milletin Birinci Meskenim Birinci İş Yerim Projelerine inancının tam olduğunu belirterek, şu bilgileri verdi: “Projemize başvuranların sayısı 3.5 milyona yaklaştı. Saat 09.00 prestijiyle müracaat sayısı tam olarak 3 milyon 466 bin 250. Bugüne kadar olduğu üzere bundan sonra da bu itimadı boşa çıkarmayacağız.”
