Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar hasadı başlayan pamuk ve şeker pancarı hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye’de pamuk hasadının kimi bölgelerde iklim kaidelerinin tesiriyle gecikmeli de olsa başladığını belirten Bayraktar, şunları kaydetti: “Pamuk üretimi yalnızca ziraî üretim olarak değil; ülkemizde ihracatı ve istihdamı gerçekleştiren çok kıymetli bir bölümün hammaddesidir. Bu manada pamuk stratejik bir eser olarak değerlendirilmeli ve bu bakış açısıyla siyaset üretilmelidir. Ülkemizdeki pamuk fiyatları, memleketler arası fiyatlardaki gelişmelerden ziyadesiyle etkilendi. ABD’de ortalama lif pamuk fiyatı kilogramda 42,31 liradır. Türkiye’nin ABD’den pamuk lif ithalat fiyatı ise navlun dâhil kilogramda yaklaşık 52 liradır. Pamukta uygulanan gümrük vergisi ise yüzde sıfırdır.”
“Piyasada oluşan fiyatın üzerinde bir fiyat açıklamasını bekliyoruz”
Üretim döneminin başından bu yana başta gübre, mazot, sulama ve sulamada kullanılan elektrik olmak üzere, girdi fiyatlarında yüzde 300’lere varan oranlarda artışların yaşandığına dikkat çeken Bayraktar, “Geçtiğimiz dönem piyasa fiyatı, arz-talep tesiri ve dünya pamuk piyasasında fiyatların yükselişi nedeniyle TARİŞ, Çukobirlik, Antbirlik üzere tarım satış kooperatiflerinin açıklamış olduğu pamuk alım fiyatlarının üzerine çıktı. Bu yıl da tarım satış kooperatiflerinin, maliyetlerdeki artışı ve çiftçi refah hissesini gözeterek geçtiğimiz dönem hür piyasada oluşan fiyatın üzerinde bir fiyat açıklamasını bekliyoruz. Bu nedenle gerekli düzenlemelerle tarım satış kooperatiflerinin güçlendirilmesi ve faal bir biçimde devreye girerek müdahale alımı yapabilmesi sağlanmalıdır. Bu durum, üreticimizin pamuk fiyatında önünü görebilmesi ve piyasanın düzenlenmesi açısından ehemmiyet arz ediyor. Üretici örgütlerinin zayıflaması, pamuk üretiminin azalışı ve istikrarsızlığında kıymetli bir etkendir.” biçiminde konuştu.
“Pamukta akılcı ve kalıcı siyasetlere muhtaçlık var”
Pamuğun sanayi bitkileri içinde hem lif hem de yağ bitkilerinin ortasında bulunduğunu söyleyen Bayraktar, birçok endüstrinin temel hammaddesinin buradan karşılandığını aktardı.
Pamuğun lifiyle selüloz ve dokuma endüstrinin, çekirdeğinden elde edilen pamuk yağıyla bitkisel yağ endüstrinin, kapçık ve küspesiyle yem endüstrinin hammaddesi olduğunu belirten Bayraktar, hasebiyle pamuğun ekonomik bedeli çok yüksek bir bitki olduğuna dikkat çekti.
Dünyada 2021/2022 üretim döneminde Memleketler arası Pamuk İstişare Heyeti (ICAC) datalarına nazaran, toplam 69 ülkede, 25 milyon 733 bin ton lifli pamuk üretimi iddia edilirken, bu üretimin 833 bin tonunu yani yüzde 3,2’sini Türkiye’nin sağladığına işaret eden Bayraktar, yanı sıra 833 bin tonluk üretimle Türkiye’nin Hindistan, Çin, ABD, Brezilya, Pakistan ve Özbekistan’dan sonra 7’nci sırada yer aldığını bildirdi.
Yine ICAC’ın datalarına nazaran, dünyada son 5 üretim periyodunda, lifli pamuk üretiminin yüzde 4,7 oranında azalarak 27 milyon tondan 25 milyon 733 bin tona gerilediğini söyleyen Bayraktar, “Dünya lifli pamuk üretimi son 5 yılda azalırken ülkemizde üretim dalgalı bir yapı gösteriyor. Ülkemizde 2017/18 periyodunda 882 bin ton olan lifli pamuk üretimi, bir sonraki devirde 977 bin tona yükseldi. Daha sonraki periyotlarda 656 bin tona kadar gerileyen lifli pamuk üretimi geçen dönem ise tekrar artış göstererek 833 bin tona çıktı. Ülkemizdeki bu dalgalanma stratejik ehemmiyete sahip pamukta akılcı ve kalıcı siyasetler sergilememiz gerektiğini gösteriyor.” dedi.
“Üretici korunmalıdır”
Türkiye’de 2021’de 4 milyon 322 bin dekar alanda 832 bin 500 tonda lifli pamuk üretiminin yapıldığını kaydeden Bayraktar, lifli pamuk üretiminde 330 bin 373 ton üretimle Şanlıurfa’nın birinci sırada yer aldığını, Şanlıurfa’yı 114 bin 413 ton ile Diyarbakır, 97 bin 931 ton ile Aydın, 77 bin 738 ton ile Hatay, 55 bin 731 ton ile İzmir’in takip ettiğini aktardı. Bayraktar, kelam konusu 5 vilayetteki üretim ölçüsünün toplam pamuk üretiminin yüzde 81,2’sine karşılık geldiğini bildirdi.
2022 yılı TÜİK varsayımlarına nazaran kütlü pamuk üretiminin 2021 yılı üretimine göre yüzde 11,1’lik artışla 2 milyon 500 bin ton olarak varsayım edildiğini anlatan Bayraktar, “2021 yılında ülkemizden 331 milyon 405 bin dolar pahasında, 138 bin 34 ton lif pamuk ihracatı yapılırken, 2 milyar 414 milyon dolar pahasında 1 milyon 193 bin tonluk ithalat yapıldı. 2021 yılında ihracat bir evvelki yıla nazaran paha bazında yüzde 70,9 oranında, ithalat ise yüzde 12,9 oranında arttı. 2022 yılının birinci 7 ayında ise 729 bin 822 ton ithalat gerçekleştirilirken 2 milyar 48 milyon dolar döviz harcandı.” formunda konuştu.
Pamuk üretimi dünyada; fiyat takviyesi, direkt gelir dayanağı, gümrük tedbirleri ve sigorta dayanakları üzere pek çok farklı araçla destekleniyor. ABD ve Çin üzere en önemli pamuk üreticisi ve ihracatçısı ülkeler, üretimlerini değerli ölçüde destekleyerek, rekabette Türkiye’nin önünde bulunuyor. Ülkemizde de girdi fiyatlarındaki yüksek artışlar gözetilerek prim ve dayanaklar artırılmalı ve üreticilerimiz korunmalıdır. Laboratuvar ortamında standartların belirlenmesi, kalitenin kullanıma kadar korunması, lisanslı depoculuğun yaygınlaştırılması üzere çiftçilerimizin teşvik edilmesine yönelik alınan önlemler değerlidir.”
Şeker pancarında fiyat beklentisi
TZOB Genel Lideri Bayraktar, hasadına başlanan şeker pancarına da ait açıklamalarda bulundu.
Şeker pancarı ve şeker üretiminin Türkiye için vazgeçilmez olduğuna dikkat çeken Bayraktar, şunları kaydetti: “Pancar ve şeker üretimi, yüksek katma paha yaratması, yüksek istihdam imkanı sağlaması, hayvancılığın gelişmesindeki rolü ile tüm dünyada stratejik ehemmiyeti olan bir eserdir. Türkiye, dünya pancar şekeri üretiminde yüzde 6,6’lık hisse ile pancardan şeker üreten ülkeler ortasında kıymetli bir pozisyona sahiptir. Tarım topraklarımızın 2,9 milyon dekarını şeker pancarı üretimi için ayırıyoruz. 2020/2021 dönemi bilgilerine nazaran, 23 milyon tona kadar yükselen üretimle şeker pancarında tam yeterliliğimiz yüzde 100’dür. Öbür yandan şekerde yüzde 120 yeterliliğimiz bulunuyor. Bu nedenle bir şeker ihracatçısı olan ülkemizin, 2022 yılında ithalata başvurması düşündürücüdür. Münasebetiyle şeker pancarı üretimine ve üreticisine ehemmiyet vermeli, desteklemeliyiz. 2022 yılında çiftçinin önünü görmesi için kıymetli bir karar olarak tonu 800 lira olarak açıklanan avans fiyat daha sonra ton başına 1000 liraya yükseltildi. Hasadın başladığı bugünlerde, bilhassa gübre ve mazottaki yüzde 300’leri aşan artışlar göz önünde bulundurulmalıdır. Maliyetleri yükselen şeker pancarı üreticilerinin üretimlerini sürdürebilmesi ve muhtaçlık duyduğumuz şeker üretimini karşılaması için maliyetlerin üzerinde ve çiftçi karını da gözeten bir fiyat açıklanmasını bekliyoruz. Üretimde, verimlilikte ve tecrübede çiftçilerimizin üstünlüğe sahip olduğu bu eserleri, dalda yer alan sanayicilerimizin de sahiplenmesi üretimin sürdürülebilirliği açısından değer taşıyor. Üreticilerimizin alın terinin karşılığını aldığı bir dönem olması en büyük temennimizdir.”
