Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ bu hafta Talih Sohbetleri’nde borsadaki dalga uzunluğu yüksek hareketleri ele aldı. İkili bilhassa bankacılık paylarını ‘Hunt biraderler’ kıssasına atıf yaparak kıymetlendirdi. Ağaoğlu, son fiyatlamaları ‘mekanik’ arıza olarak nitelendirdi ve piyasanın kısa müddette dengeleneceğini söyledi.
Güldağ, ABD’de beklentiyi aşan çekirdek enflasyona vurgu yaparken, Ağaoğlu 100 baz puanlık bir faiz artırımının masada olmadığını kaydetti. Petrolde 90 doların altını OPEC+’nın savunacağını düşünen Ağaoğlu, gümüşün ise altına nazaran daha müspet görünüm sergilemeye başladığına dikkat çekti.
Güldağ, ABD’de beklentiyi aşan çekirdek enflasyona vurgu yaparken, Ağaoğlu 100 baz puanlık bir faiz artırımının masada olmadığını kaydetti. Petrolde 90 doların altını OPEC+’nın savunacağını düşünen Ağaoğlu, gümüşün ise altına nazaran daha olumlu görünüm sergilemeye başladığına dikkat çekti.
Güldağ: Beklentileri aşan ABD enflasyonu hafta ortasında piyasalarda sert bir düşüş dalgasını beraberinde getirdi. Yüzde 8,3 gelen TÜFE’de çok büyük bir fark yok lakin çekirdek enflasyonun 5,9’dan 6,3’e çıkması satışlarda katalizör üzere duruyor. Enflasyonda doruktan dönüş konusunda yine soru işaretleri belirmiş durumda. Fed bundan sonra 75 baz puandan hayatta vazgeçmez, hatta 100 baz puana da çıkar mı tartışmaları da bir yanıyla başladı. Fiyat artışları daha sürecek, o denli beklendiği üzere çabucak 2023’ün birinci çeyreğinde tekrar aşağı iniş olmayacak diye düşünülüyor. Muhtemelen Fed’in faiz oranı 4-4,5’e gelecek, Amerikan 10 yıllıkları da yüksek kalacak ve bu da borsaları makus etkileyecek senaryosu çiziliyor.
Ağaoğlu: 21 Eylül’de açıklanacak kararda 75 baz puan kesin üzere görünüyor. 100 baz puan Fed’in kendini inkarı olur. 25 baz puanla başlamış bankanın 75 yerine 100’e çıkması, başları karıştırır. 75 baz puan artış tamam da 100 baz puan “ne oluyor” sorusunu getirir ve bir kazık fren ihtimali artar. Bunun olmasını da istemez.
Güldağ: Yani 100 baz puanın masada olmadığını düşünüyorsun…
Ağaoğlu: Bence değil. İşin bu noktaya gelmesinde Fed’in parasız para siyasetinin büyük katkısı var. Bunun üzerine arz şokları eklenince enflasyon düzgünce zıvanadan çıktı. Evet, emtia fiyatları kıymetli oranda geriledi fakat riskler devam ediyor. Dünyada arz şoklarını düzeltici çok fazla adım yok. Doğalgaz ve buna bağlı olarak Avrupa bazında güç çok önemli sorun olmaya devam ediyor. Bu ortada Almanya’nın ya direkt ya da proxy denilen, kendi ismine bu işi yapacak olan ülkeler nezdinde Rusya ile masaya oturacağını düşünüyorum. Bu bir iddia yalnızca, tespit değil.
Güldağ: Ben Almanya’nın masaya oturma konusunda çok iştahlı olacağını sanmıyorum. Bu durum, Rusya’ya bağımlılığını azaltmak için bir fırsat penceresi sunuyor. Almanya ve bilhassa güç dönüşümünü gerçekleştirme niyetindeki Avrupa, biraz üşüyecek, düşünce çekecek lakin bu fırsatı da kullanacaktır diye düşünüyorum. Onun için çok fazla eğilip büküleceklerini düşünmüyorum. Natürel ki izleyip göreceğiz.
Ağaoğlu: Bu mevzuya bir ekleme yapayım. Bizdeki doğalgaz fiyatları, Avrupa’ya nazaran çok ucuz hale geldi. Natürel bizde sübvanse ediliyor. Lakin Avrupa’da çok çok yüksek olduğu için bizdeki doğalgaz fiyatı, Türkiye’yi avantajlı hale getiriyor. Bu da Avrupa tarafında rekabette öne geçirecek bizi. Bu avantajı düzgün kullanmak gerek. Bunun için başta finansmana erişim sıkıntısı olmak üzere içerideki sorunları çözmemiz gerek.
Güldağ: Finansmana erişim meselesinin olumsuz tesirlerini görebiliriz diye konuşuyorduk. İktisattaki yavaşlamanın ayak sesleri geliyor. Sanayi üretiminde yüzde 6,2 düşüş yaşandı. Perakende cephesi de düşünceli olarak gidiyor. İkitelli’de sanayicilerle sohbetimizde, finansmana erişim bir numaralı sorun olarak bir sefer daha lisana getirildi. Geçen sefer ne yapılması gerektiğine ait uzmanlardan da aldığımız görüşleri paylaşmıştık. Burada bırakayım.
Ağaoğlu: Çok baş karıştırıcı bir tablo var. Bankacılıkta yılbaşından bu yana 13-14 değişik düzenleme gelmiş. Ay başına 2- 2,5 ortalamayla gidiyorlar galiba. Bunlar majör düzenlemeler, bir de minörleri var. Onları katarsak daha fazladır bu ortalama. Biraz artık durulması lazım. Yani artık şu taşların yerine oturabileceği, dinginlikle devam edilecek bir sürece girmemiz lazım.
Güldağ: Çok sıkıntı. Zira bir düzenleme yeni şikayetlere yol açıyor. Yeni şikayetleri ortadan kaldırmak için yeni düzenleme bir öteki yeri bozuyor. Bence bir sarmala döndü. Az evvel doğalgaz avantajından bahsettin. Güç kullanan çabucak her alanda, Türkiye’nin bahtı öne çıkıyor üzere görünüyor. İzmir’de Türk Çimento ile yaptığımız toplantıda da bu mevzu gündeme geldi. Sonuç olarak çimento, demir çelik, alüminyum üzere birçok kesimde ortaya çıkan fırsatları düzgün kıymetlendirmek gerek. Bunun için de kendi içimizdeki bu sarmaldan kurtulmamız gerekiyor.
Ağaoğlu: Bekleyip, göreceğiz…
Güldağ: Borsa İstanbul’da önemli yükselişlerin akabinde bu hafta sert satış yaşandı. Sene başından bu yana yüzde 200 prim yapan ve son günlerde tavan tavan giden banka payları taban oldular. Bu soluksuz yükseliş için sağlam bir neden bulunamıyordu lakin vadeli süreçlerin değerli bir rol oynadığı söyleniyor. Kaldıraçlı süreçler ve yüksek arbitraj sonrasında teminat kapama davetleri satışları tetikledi deniyor. Farklı bir hafta oldu fiyatlamalar açısından.
Ağaoğlu: Vadeli kontratlarda, küçük ölçüde bir teminat yatırarak büyük bir vadeli kontratta uzun durum aldığınızda karşınızda tıpkı ölçüde kısa konum almış olanlar var. Aldıkları o uzun konumların üzerine yeni ve daha yüksek fiyatlarla uzun durum ekleyince açıkta kalan kısa durum taşıyanlar çok daha fazla teminat yatırmak zorunda kaldılar. Bu durum ‘Hunt biraderler’ kıssasına benziyor. Teminatlar arttı. Hem long hem short konum tarafında artırdıkları için büyük ihtimalle o başta uzun konum taşıya taşıya bu işi üst çekenler için de bir teminat yetiştirme külfeti oluştu. Evvelden yalnızca açıkçılar bu teminatı yetiştirmek zorunda kalırken, bu sefer uzun konum taşıyanların da teminat yatırmak zaruriliği ortaya çıktı. Şu andaki yaşanan olay, bence vadeli kontratlar ve pay senetleri ortasındaki dengesizliğin fotoğrafı.
Güldağ: Ne vakit istikrara oturmasını beklersin?
Ağaoğlu: Teminat nedeniyle son iki günde satışlarla bir dengelenme çalışması oldu. Kısa vadeli teknik tahlil sağlıklı yapılamadığı için net bir şey söylemek güç. Lakin teminat yapıları genelde 2-3 gün içinde düzelir. Düzelmezse bir gün çok sert bir satış gelir, bütün her şey yerine oturur. Ondan sonra tekrar o sert satıştan sonra toparlanır. Büyük ihtimalle o sert satış evvelki gün geldi. Teminat tamamlama gereksiniminden ötürü, onun artçıları sürüyor. İhtimaldir birkaç seans sonra bir yerde dengelenecektir.
Güldağ: Pekala orta vadede ne düşünüyorsun borsa için?
Ağaoğlu: Enflasyon ve faiz istikrarının bu kadar absürt olduğu bir ortamda borsanın hala düzgün bir alternatif olarak kalmaya devam edeceğini düşünüyorum. Ben bu çıkışı aslında bir anomali olarak görüyordum ve bu sürece mekanik arıza dedim. Yani söylenti ya da palavra bir haber üzerine tahminen 1-2 pay senedi tek başına yükselebilirdi evvelce. Fakat başta bankacılık olmak üzere bu türlü blok olarak yükseliş için ana bir trend değişikliği yahut bugünlerde olduğu üzere mekanik arıza gerekiyor. Mekanik arıza dediğim; vadeli kontrat, kısa uzun durumlar ve onun karşılığındaki pay senetleri ortasındaki dengesizlikler ve bu dengeyi sağlayacak istikrarın ortadan kalkmış olması. Artık mekanik arıza yavaş yavaş kırılıp dökülecek. Tekrar yerine yeni bir sistem kuracağız, o sistemle da devam edeceğiz. Aşikâr bir fiyat istikrarına oturacak piyasa.
Petroldeki düşüşün kalıcı olması zor
Güldağ: ABD’de yüksek faizin resesyonu tetikleyeceği, bunun da petrol talebini düşüreceği beklentisi sürüyor. Bir yanda da Çin’deki riskler var. Memleketler arası Güç Ajansı da bu yıl için global petrol talebi kestirimini düşürdü.
Ağaoğlu: Şimdi majör bir global resesyon fiyatlanmıyor diye düşünüyorum. Fiyatlanıyor olsaydı endüstriyel metallerdeki düşüşler çok daha sert ve daha toparlaması sıkıntı düşüşler halinde karşımıza çıkardı. Onları görmüyoruz. Hakeza petrol tarafı Amerika’daki stok bilgileriyle bir modül geriledi lakin kalıcı olması güç. 90 doların altında büyük ihtimalle OPEC+ savunacaktır. Bu ortada Azerbaycan- Ermenistan sonundaki çatışma çok beğenilen olmayan bir durum. “Rusya’nın etrafında küçük düşünceli bölgeler yaratılmaya mı çalışılıyor” üzere bir kaygı bende oluşmaya başlıyor. Bu süreci de dikkatli izlemek gerek.
Gümüş ve altın Fed’e karşın toparlar
Güldağ: Fed’in fiyatlandığı haftada gümüş ve altındaki hareketi nasıl yorumlarsın; gümüş bir adım önde gibi…
Ağaoğlu: Son iki hafta içinde gümüş altına oranla daha güzel bir performans gösterdi. Bu uygun bir haber. Gümüşün öncül olmadığı yahut desteklemediği bir altın çıkışı zati çalışmıyor. Gümüş altına nazaran ucuzdu, hakikaten gümüş-altın paritesi 96’dan 87,20’ye geldi. Yani geçen hafta 1 ons altın vererek 96 gümüş alınırken, bugün 1 ons altın vererek fakat 87,2 ons gümüş alabiliyorsunuz. Ki bu gümüşün altına nazaran daha âlâ yükseldiğinin göstergesi. Gümüş altına nazaran hala daha ucuz ve bir hareket olduğunda biraz daha önde gidecek. Gümüş son bir hafta içinde 20’ye kadar gelmiş. Lakin biraz gerilemesi mümkün. Yani 18,70, 18,80’lere kadar inebilir. Altın 1680’in altına düşmediği sürece gümüş ve altın Fed’e karşın ihtimaldir ki önümüzdeki periyotta biraz toparlayacak.
