Aysel YÜCEL / SEYİR DEFTERİ
Demiryollarında, kapasite meselelerinin tahlili için çalışmalar hızlandı. TCDD özel kesim işbirliğine kapılarını ortalarken, kesim paydaşları da güç birliğine gitti.
Konteyner krizinin başladığı, karayolunda sonların kapandığı, havayolunda kapasitenin yetersiz kaldığı ve navlunun rekor düzeylere ulaştığı pandemide, demiryolu sürdürülebilir bir taşıma modu olarak öne çıkmıştı. Pandeminin yanı sıra Rusya-Ukrayna savaşı da değişen rotalar ve artan güç maliyetleri nedeniyle demiryoluna olan ilgiyi daha da artırdı. Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de sanayicide yükleri demiryoluna kaydırma eğilimi başladı. Fakat gelişmiş ülkelerde yük nakliyeciliğinde demiryolunun hissesi yüzde 20’leri aşarken, Türkiye’de bu oran yüzde 5’i bile geçmiyor. Münasebetiyle Türkiye’deki firmalar kapasite yetersizliği nedeniyle artan bu talebi karşılamakta büyük zorluk yaşıyor. AB’nin Yeşil Mutabakat’ı da çevreci bir taşıma modu olan demiryolunu daha değerli hale getirince, Türkiye’de de bu taşıma modunun önündeki pürüzleri aşmaya yönelik adımlar hızlandı.
Özel dal tek ses oluyor
Son olarak bu hafta başında Demiryolu Nakliyeciliği Derneği (DTD) ve Milletlerarası Nakliyat ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) bir ortaya gelerek işbirliği protokolü imzaladı. DÜNYA’ya konuşan Demiryolu Nakliyatı Derneği (DTD) Lideri Ercan Güleç, demiryolundaki düşüncelerin herkesin sorunu olduğunu, lakin her kesitten farklı bir ses çıktığında kaotik bir durum ortaya çıktığını lisana getirerek, bu nedenle STK’lar olarak işbirliği yoluna gittiklerini söyledi. Yapılan muahede kapsamında UTİKAD ve DTD ortak bir çalışma kümesi oluşturacak. Dalın ana sorunları belirlenerek, tahlil için öncelik sırasına konulacak. Ercan Güleç, “Bizim odağımız kesimin önünü açmak. Biz daha mikro bakarken, UTİKAD daha makro bakıyor. O mikrolar çözülmeden makro sıkıntılar da çözülmeyecek” dedi. UTİKAD Lideri Ayşem Ulusoy da DTD ile yapılan işbirliğinin kıymetine vurgu yaparak, “UTİ- KAD olarak Demiryolu ve Intermodal Çalışma Kümemiz ile kesimin sıkıntılarına ve tahlil yollarına dair çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Hazırladığımız bölüm raporları ile demiryolu ve başka taşıma modlarında lojistik bölümünün gelişme alanlarını ve mevcut durumuna dair kıymetli bir literatür sunuyoruz. Son olarak DTD ile bir işbirliği protokolü imzalandık. Bu iş birliğinin derneğimiz ve üyelerimiz açısından çok büyük kıymet arz ettiğini düşünüyorum. Türk lojistik dalının demiryolu üzere gelişmeye açık bir bahiste tek sesliliği yakalaması büyük yarar sağlayacak” açıklamasını yaptı. Dünyanın geldiği son durumda bilhassa Rusya’ya başta AB ve ABD tarafından uygulanan önlemlerin Türkiye’nin demiryolu ağının kıymetini bir defa daha ortaya koyduğuna dikkat çeken Ulusoy, “Bu noktada bölümümüzün iki güçlü derneği olarak birlikte hareket etme kararımızın başta üyelerimiz olmak üzere tüm dala güç katacağını düşünüyoruz” dedi.
“Sanayici de işbirliği istiyor”
DTD Lideri Ercan Güleç, demiryolunda yaşanan ıstırapların yalnızca lojistikçilerin değil, endüstricinin de en değerli gündemlerinden biri olduğunu söyledi. Sanayi odalarıyla da görüşme yaptıklarını belirten Güleç, “Çünkü endüstriciler de yükünü demiryoluyla taşıtmak istiyor lakin birçok dertle karşılaşıyor. Demiryolunda güzelleştirmenin nasıl yapılabileceği konusunda bizimle fikir alışverişi yapmaya geliyorlar. Birlikte ne tıp işbirlikleri yapabileceğimizi konuşuyoruz” diye konuştu. Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) Lideri Aydın Erdemir de Türkiye endüstrisinin ve ihracatının hedeflediği sayılara ulaşabilmesi için demiryolundaki meselelerin tahlilinin hayati değer taşıdığına vurgu yaptı. Erdemir, bilhassa sanayi merkezleri ile limanlar ortasında direkt demiryolu temaslarının sağlanmasının ve mevcut kapasitenin artırılmasının değerine vurgu yaptı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın yeni maksadında de nakliyatta demiryolunun hissesini yüzde 4’lerden yüzde 22’lere çıkarmak var.
TCDD’nin yeni idaresi işbirliğine daha açık
Türkiye’de demiryolu yük nakliyatında kapasitenin yetersiz olmasının değerli bir nedeni de yıllar evvel çıkan özgürleşme maddesine karşın, özel bölümün çeşitli tasalarla lokomotif yatırımı yapmaya cüret edemiyor olması. Münasebetiyle çizgilerin çok büyük bir kısmı TCCD tarafından işletiliyor. Yıllardır TCDD’nin mevcut kapasiteyi verimli bir biçimde kullanamadığını savunan özel kesim temsilcileri, firmalar ortasında da eşit rekabet ortamının sağlanmadığını lisana getiriyordu. TCDD’nin özel bölümle ‘anlaşmalı taşıma modeli’ne geçiş yapması halinde verimliliğin artacağı böylelikle yüzde 35’e varan ek kapasite sağlanacağı vurgulanıyordu. Bu hususta dalın umudu ağustos başında misyona gelen yeni yöneticilerdeydi. Zira yeni TCDD yöneticileri, eski misyonları münasebetiyle altyapı meselelerini yakından bilen isimler. Bölümün bu bahisteki umudu boşa çıkmadı. DTD Lideri Ercan Güleç, TCDD ve TCDD A.Ş’nin yeni idaresinin işbirliğine daha açık olduğunu belirterek, “TCDD tarafında yavaş yavaş bir hareketlenme var. Kapasite kullanımları daha süratli, işbirliğine daha açıklar. Demiryolunu nasıl daha güzelleştirebiliriz diye TCDD ile bir görüşme içerisindeyiz. Zira orada önemli bir ek kapasite yaratılabilir. Böylelikle yeni kapasiteler artırılıncaya kadar vakit kazanırız. Artık onlar da birtakım şeyleri görüyorlar. Gereksinimi anlıyorlar ve nasıl daha düzgün iş yapabileceğimizi araştırmaya başlayıp, o uygulamaya geçmeye çalışıyorlar. Alışılmış ki, bir sistemi büsbütün değiştirmek kolay değil lakin atılan adım önemli” diye konuştu.
“Resesyon talebi azaltsa bile kapasite yetmez”
Demiryolu nakliyeciliğine pandemiyle birlikte talep hızlandı. Lakin kapasitenin verimli kullanılamaması nedeniyle özel dal mevcut talebi karşılayamıyor. DTD Lideri Ercan Güleç, “Demiryolu nakliyeciliğinde hala talebi karşılayamıyoruz. Bilhassa hammadde nakliyeciliğinde talep yüksek” dedi. Güleç, arzın talebin ne derece gerisinde olduğunu, “Küresel iktisatta resesyon kapıda. Beklenen resesyon taşınan yük ölçüsünü yüzde 50 azaltsa bile talebi karşılayamıyoruz” kelamlarıyla vurguladı.
İçerik Dünya gazetesine aittir
